Trzyletni termin do dochodzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w związku z przebiegiem przez nią gazociągu dla osób fizycznych – wspólników spółki cywilnej
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2017 r. (sygn. III CZP 5/17)
Komentarz AXELO (aplikant radcowski Damian Chudzik)
W dniu 12 maja br. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego w sprawie o sygn. III CZP 5/17,w odpowiedzi na pytanie prawne Sądu Okręgowego w Poznaniu, o treści:
„Czy roszczenie wspólników spółki cywilnej będących osobami fizycznymi, którzy na nieruchomości wchodzącej w skład ich majątku wspólnego prowadzą hotel, o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z tej nieruchomości w związku z przebiegiem przez nią gazociągu należącego do przedsiębiorcy przesyłowego, przedawnia się w terminie 3 czy 10 lat?”
podjął uchwałę, zgodnie z którą:
„Roszczenie osób fizycznych, wspólników spółki cywilnej, którzy na nieruchomości wchodzącej w skład ich majątku wspólnego prowadzą hotel, o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z tej nieruchomości w związku z przebiegiem przez nią gazociągu należącego do przedsiębiorcy przesyłowego przedawnia się w terminie trzech lat”.
Dla rozstrzygnięcia przedmiotowego zagadnienia, decydujące znaczenie miała wykładnia
przepisu art. 118 Kodeksu cywilnego, wskazującego dwa terminy przedawnienia roszczeń, tj. termin dziesięcioletni oraz termin trzyletni – dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Problemem z jakim musiał zmierzyć się Sąd Najwyższy było ustalenie, czy działalność prowadzona przez wspólników spółki cywilnej na nieruchomości wchodzącej w skład ich majątku wspólnego jest działalnością gospodarczą w rozumieniu tego przepisu oraz – w dalszej kolejności – czy dochodzone przez wspólników roszczenie pozostaje w związku z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. Od odpowiedzi na te pytania uwarunkowane było bowiem przyjęcie dziesięcioletniego lub trzyletniego terminu przedawnienia roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego.
W zakresie pierwszego zagadnienia, Sąd Najwyższy nie miał wątpliwości, że prowadzenie hotelu na nieruchomości stanowiącej współwłasność łączną jest działalnością gospodarczą. Tego typu działalność ma charakter stały, jest podporządkowana regułom opłacalności i zysku, jest prowadzona na własny rachunek, polega na uczestniczeniu w obrocie gospodarczym, a tym samym odpowiada przesłankom pozwalającym na zakwalifikowanie jej jako działalności gospodarczej.
Rozstrzygając drugi z problemów, tj. istnienie związku dochodzonego roszczenia z prowadzoną działalnością gospodarczą wspólników, Sąd Najwyższy przyjął, że związek o jakim mowa w treści rzeczonego przepisu art. 118 Kodeksu cywilnego to związek o charakterze funkcjonalnym, co m.in. wynika z treści uprzednio zapadłych orzeczeń Sądu Najwyższego.
Wobec powyższego Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że roszczenie z jakim wystąpili wspólnicy spółki cywilnej, wykazywało związek funkcjonalny z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. Działalność gospodarcza powodów – wspólników spółki cywilnej – doznaje bowiem pewnego ograniczenia na skutek istnienia gazociągu, który zajmuje sporą powierzchnię nieruchomości. Ogranicza to powodów w prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, chociażby z punktu widzenia możliwości wykorzystania tego terenu do rozbudowy hotelu, czy możności jej pełnego wykorzystania dla celów np. parkingowych. Powodowie muszą tolerować taki stan rzeczy, ograniczający korzystanie z nieruchomości wspólnej w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w pełnym zakresie.
Przyjęcie, że o trzyletnim okresie przedawnienia roszczenia o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego, w stosunku do przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą, decyduje istnienie związku funkcjonalnego pomiędzy tym roszczeniem a prowadzoną przez przedsiębiorcę działalnością gospodarczą, ma doniosłe znaczenie praktyczne – skutkuje bowiem znacznym ograniczeniem możliwości dochodzenia tego typu roszczeń przez przedsiębiorców, będących właścicielami nieruchomości, przez które przebiegają linie przesyłowe. Nie ulega również wątpliwości, że komentowane orzeczenie, będzie bardzo chętnie wykorzystywane przez przedsiębiorców przesyłowych, w celu odparcia kierowanych pod ich adresem roszczeń, pochodzących od przedsiębiorców, będących właścicielami nieruchomości, przez które przebiegają linie przesyłowe.
Aby szczegółowo omówić poruszone zagadnienia, skontaktuj się z AXELO. www.axelo.pl
Informacje zawarte w niniejszym artykule/komentarzu mają charakter skrótowy i informacyjny. Informacje te nie powinny zastępować szczegółowej analizy poruszanych w nim zagadnień, jak również stanowić podstawy podejmowania decyzji biznesowych lub jakichkolwiek innych czynności prawnych lub faktycznych.
