Rzeszów jest pierwszym miastem po Warszawie, w którym zaprezentowana zostanie plenerowa wystawa „Powstała, by żyć”, przygotowana przez Biuro Edukacji Narodowej IPN na 100-lecie odzyskania niepodległości Polski. Będzie ja można oglądać w Ogrodach Bernardyńskich od 25 czerwca do 25 lipca.
Premierowa prezentacja wystawy odbyła się na Dziedzińcu Wielkim Zamku Królewskiego w Warszawie w maju. Teraz rusza w podróż po Polsce, a pierwszym miastem, które „odwiedzi” będzie Rzeszów. Przygotowana została przez Instytut Pamięci Narodowej w związku z tegorocznymi obchodami 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości i ukazuje odbudowę polskiej państwowości po latach zaborów jako sumę wysiłków i dążeń ówczesnego pokolenia Polaków – ludzi różnych stanów i o różnych sympatiach politycznych. Zarówno żołnierzy walczących pod znakiem Orła Białego na wielu frontach I wojny światowej, jak i polityków, działaczy społecznych, nauczycieli oraz twórców kultury.
Wystawa opowiada o wysiłku zbrojnym, rozpoczętym w sierpniu 1914 r. przez Legiony Polskie u boku Austro-Węgier, o Korpusach Polskich w Rosji oraz Błękitnej Armii generała Józefa Hallera, sformowanej we Francji, m.in. dzięki szerokiej mobilizacji amerykańskiej Polonii. Przedstawia też zarys towarzyszącej walce intensywnej działalności politycznej i dyplomatycznej, której rezultatem było np. podpisanie w imieniu Polski przez Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego Traktatu Wersalskiego, kończącego I wojnę światową.
Na wystawie ukazano proces narodzin państwa polskiego, rozpoczęty w listopadzie 1918 r., w tym formowania się jego demokratycznego ustroju, zwieńczonego uchwaleniem przez Sejm Ustawodawczy konstytucji z 17 marca 1921 r. Przypomniano okoliczności kształtowania się granic Rzeczypospolitej – w ogniu walk toczonych z Ukraińcami o wschodnią Galicję, z Czechami o Śląsk Cieszyński i Litwinami o Wileńszczyznę i Suwalszczyznę, a także w wyniku powstań przeciwko Niemcom w Wielkopolsce i na Śląsku. Decydujące dla obrony niepodległości oraz ustalenia granicy wschodniej okazało się zwycięstwo w wojnie z bolszewikami, przypieczętowane Traktatem Ryskim z 18 marca 1921 r. Odrodzona w ten sposób, po 123 latach niewoli, Rzeczpospolita miała wielokulturowy i wieloetniczny charakter – zamieszkiwali ją obok Polaków także Ukraińcy, Żydzi, Białorusini, Niemcy i inne mniejszości.
– To wystawa pokazująca różne aspekty nie tylko roku 1918, ale również kolejnych, kiedy ta, która „powstała, aby żyć”, musiała walczyć o swoje granice, o to, by mogła nadal funkcjonować jako wolna i niepodległa ojczyzna – mówił Adam Hlebowicz, dyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN podczas wernisażu w Warszawie.
Na wystawie prezentowane są archiwalne zdjęcia, plakaty i mapy, którym towarzyszą cytaty z wypowiedzi uczestników ówczesnych wydarzeń, m.in. Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego i premiera Wincentego Witosa.
Ekspozycja otwarta zostanie w Rzeszowie 25 czerwca o godz. 12.00 przez dr. Dariusza Iwaneczkę, dyrektora Oddziału IPN w Rzeszowie. I pozostanie w Ogrodach Bernardyńskich do 25 lipca 2018 r.
