Rozmawiamy w Środę Popielcową, która w Kościele katolickim rozpoczyna okres Wielkiego Postu, więc kategoria postu budzi większe zainteresowanie. Zauważam, że czasami ludzie mylą go ze zwykłą dietą. Pamiętam, jak przed laty jeden ze znanych polityków, który się odchudził, stwierdził w telewizji, że to wynik postu. Tymczasem z jego dalszych wyjaśnień wynikało, ze to raczej efekt diety odchudzającej. Czym zatem jest dieta?
Dieta w ogólnym ujęciu jest po prostu zdrowym stylem życia. Bardzo wiele osób, mówiąc o diecie, ma czasami na myśli monotonne, jednorodne, diety np. jedzenie jednego produktu przez dłuższy okres czasu, co jest i nielogiczne, i niezdrowe dla organizmu. Dieta powinna być stylem życia, a więc w jego skład powinno wchodzić nie tylko zdrowe odżywianie się, ale również aktywność fizyczna, odpoczynek, sen i relaksacja.
Jaki jest cel diety? Po co właściwie mamy zdrowo się odżywiać czy dbać o to, by być aktywnym fizycznie, a jednocześnie umieć odpoczywać?
Po to, żeby zadbać o nasze zdrowie i żeby organizm miał siłę do walki z chorobami. Wiemy, że każda nasza komórka potrzebuje witamin, składników mineralnych i odżywczych, po to, żeby efektywnie pracować. Jeśli ich nie dostarczymy, to mogą się pojawić jakieś zaburzenia, a w konsekwencji – choroby. Odżywiamy nasz organizm po to, by nam służył jak najdłużej i jak najlepiej; żebyśmy mogli żyć w zdrowiu.
Tu dochodzimy do ważnego wniosku. Cel diety jest zawsze zdrowotny: zrzucenie zbędnych kilogramów, profilaktyka, czyli chęć uniknięcia pewnych chorób związanych z odżywianiem się. Wielu stosuje dietę także dlatego, że chcą poprawić swój wygląd.
To prawda. Przy czym najważniejsza jest profilaktyka. Jeżeli będziemy dbali o zdrowie, to unikniemy chorób układu krążenia, być może w jakimś stopniu zminimalizujemy ryzyko wystąpienia nowotworów, bądź wydłużymy czas, w którym będziemy zdrowi. Jeżeli będziemy zdrowo się odżywiać, to mankamenty naszej urody czy nawet nadwaga nie będą występowały. Prawidłowy dobór produktów spowoduje, że nasz organizm będzie zdrowy i szczupły, a cera i wygląd również będą korzystne.
Przejdźmy do postu. Czym on właściwie jest?
Post jest sensu stricto wstrzymywaniem się od spożywania posiłków. Osoby będące na poście mogą pić tylko wodę, może być też post, nazwijmy go, „połówkowy”, np. jedzenie dwa razy w ciągu dnia do syta. Na pewno post nie jest dietą, bo dieta – jak powiedzieliśmy wcześniej – to zdrowy, zbilansowany sposób odżywiania się.
A zatem post to powstrzymywanie się przez jakiś czas od jedzenia. Może on być także powstrzymywaniem się od jedzenia określonych rodzajów pokarmów, np. niektórzy nie jedzą mięsa w piątki.
Post może mieć pozytywny wpływ na organizm, pod warunkiem, że nie będziemy stosować go przez dłuższy okres czasu. Do 72 godzin nasz metabolizm przyspiesza, a więc spala więcej kalorii, natomiast później zdecydowanie zwalnia. W czasie głodówki zachodzą pewne mechanizmy w organizmie, które powodują jego regenerację. Ale nie można przyjąć, że tak będzie u wszystkich; organizm osób obciążonych pewnymi schorzeniami może na takim poście po prostu ucierpieć. Dlatego w przypadku podejmowania postu ścisłego, o samej wodzie, wskazane jest podejście zindywidualizowane. Tego na pewno nie można mylić z dietą. Faktem jest, że pojawiła się ostatnio nowa dieta, która polega na tym, że albo się nie je jeden dzień, albo wyznacza się w ciągu dnia specjalne okienka, np. 6-godzinne, podczas których spożywa się posiłki, a w pozostałych godzinach nie spożywa się nic. Nie ma ugruntowanych badań naukowych, które potwierdzałyby bezpieczeństwo i skuteczność tej diety, nie można jej zatem polecać jako „złoty środek” do osiągnięcia celu.
Zarówno w przypadku diety, jak i postu ważny jest cel, dla którego się to robi. Jaki jest cel w przypadku postu?
Jeżeli ktoś podejmuje post, to robi to zazwyczaj ze względów religijnych. Pierwsze skojarzenie, które pojawia się w mojej głowie, gdy mówimy o poście, jest związane z religią, wyznaniem.
Ale – i to też warto podkreślić – post, motywowany religijnie, może dawać podobne efekty zdrowotne jak dieta. Tu uwidacznia się mądrość natury.
Dokładnie tak jest. Człowiek pości nie dlatego, by zrzucić zbędne kilogramy, lecz dla celu religijnego. Jednak – zakładając, że jego organizm nie jest obciążony jakimiś chorobami – post może dawać także efekt zdrowotny.
