Podkarpacie jest wyjątkowym miejscem na mapie świata pod względem ulokowania firm branży lotniczej. To kluczowy, obok francuskiej Tuluzy i hiszpańskiej Andaluzji, ośrodek „skrzydlatego” przemysłu w Europie. Ma ponad 80 lat doświadczenia w produkcji samolotów i uczelnie od dekad kształcące inżynierów oraz pilotów. W fabryki zainwestowali tu światowi giganci. Produkty firm Doliny Lotniczej są stosowane w najnowocześniejszych boeingach i airbusach, w myśliwcach F-16 i F-35. W gwałtownie zmieniającym się świecie podkarpackie przedsiębiorstwa włączają się w rewolucję, jaką jest wprowadzenie nowych silników lotniczych na wodór, oraz technologie kosmiczne.
W 2003 roku, jeszcze zanim Komisja Europejska wdrożyła strategię inteligentnych specjalizacji regionów, w województwie podkarpackim powstał najbardziej rozpoznawalny polski klaster przemysłowy – Dolina Lotnicza. Zaliczany do najnowocześniejszych gałęzi gospodarki, oparty na wiedzy i innowacjach, przemysł lotniczy ma na Podkarpaciu tradycje sięgające przedwojennych fabryk Centralnego Okręgu Przemysłowego. Już wtedy w Rzeszowie produkowano lotnicze silniki, a w Mielcu – samoloty. Dziś region podkarpacki pozostaje głównym ośrodkiem produkcji lotniczej w Polsce – ma w niej 90-procentowy udział. Dominujące zakłady to Pratt & Whitney Rzeszów i Polskie Zakłady Lotnicze w Mielcu. W ich otoczeniu funkcjonują dziesiątki specjalistycznych przedsiębiorstw, wspieranych placówkami badawczo-rozwojowymi.
- Mierzą się one z wyzwaniami technologicznymi, jakie wiążą się z produkcją lotniczą, pracą z materiałami trudnymi do wytwarzania i obróbki. Podejmują prace konstrukcyjne i projektowe. Większość firm w ramach dużych konsorcjów produkuje komponenty do finalnych produktów, które są montowane w różnych częściach świata. Ale produkty końcowe powstają również w województwie podkarpackim – to np. helikopter Black Hawk i samolot M-28 produkowane w Mielcu. Ten ostatni praktycznie od początku opracowany w Polsce – mówi dr hab. inż. Andrzej Majka, kierownik Katedry Inżynierii Lotniczej i Kosmicznej na Wydziale Budowy Maszyn i Lotnictwa Politechniki Rzeszowskiej.
- Dolina Lotnicza w ciągu 18 lat swego istnienia zdołała zwiększyć swój potencjał w sposób niezwykły – uważa Marek Darecki, prezes Stowarzyszenia Dolina Lotnicza. - Ilość firm lotniczych zwiększyła się z kilkunastu do prawie stu, zatrudnienie wzrosło z 10 tys. do 30 tys., a sprzedaż eksportowa z 250 milionów dolarów do ponad 3 miliardów dolarów. Jednak te liczby, choć robią wrażenie, nie są najistotniejszym dorobkiem Doliny. Największe znaczenia mają pozyskane umiejętności kadry zarządzającej i pracowników, najnowocześniejsze technologie aero-kosmiczne i światowej klasy park maszynowy. Na tym polega siła nowoczesnego przemysłu lotniczego, inteligentnej specjalizacji Podkarpacia. Te umiejętności i wiedza rozprzestrzeniają się po całym regionie, również poza lotnictwo.
Marek Darecki. Fot. Tadeusz Poźniak
Dlatego za inwestycjami zagranicznymi szły wspierane funduszami unijnymi inwestycje podkarpackiego samorządu w infrastrukturę stref przemysłowych i rozbudowę Międzynarodowego Portu Lotniczego „Rzeszów-Jasionka”. Dzięki temu na podrzeszowskim lotnisku mogą lądować największe na świecie samoloty transportowe, by zabrać na podkład np. wyprodukowane w Mielcu śmigłowce Black Hawk. Dla obsługi przewozów towarowych powstał nowoczesny terminal cargo. Jak przekazuje Adam Hamryszczak, prezes Międzynarodowego Portu Lotniczego Rzeszów-Jasionka, wkrótce rozpocznie się kolejna inwestycja o wartości 53 mln zł, współfinansowana przez Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze”, obejmująca m.in. modernizację systemów kontroli bezpieczeństwa i łączności czy rozbudowę lotniczej stacji paliw.
W perspektywie kilku najbliższych lat na terenie lotniska firma LOT Aircraft Maintenance Services zamierza wybudować najnowocześniejszą i jedną z największych w Europie baz obsługowych. - Hangary będą zlokalizowane na powierzchni 13 ha. Utworzone zostanie zaplecze warsztatowe, magazynowe, techniczne i biurowe. Oprócz obsługi samolotów, planujemy utworzenie i funkcjonowanie działów wspierających działalność produkcyjną, m.in. planowanie, inżyniering, badania NDT, obsługa komponentów, warsztaty strukturalne, estetyka. W I etapie zatrudnimy ok. 350 pracowników – mówi Aleksandra Juda, prezes LOT AMS.
Międzynarodowy Port Lotniczy "Rzeszów-Jasionka". Fot. Tadeusz Poźniak
W dzisiejszych czasach to szczególnie dobra wiadomość. Przed pandemią Covid-19 branża lotnicza rozwijała się w szybkim tempie. Jednak, kiedy w 2020 roku ruch pasażerski raptownie stopniał, anulowano wiele zamówień, zmuszając przedsiębiorstwa do oszczędności, których ciężar ponieśli także pracownicy, i do zmiany planów.
- Są różne prognozy wychodzenia z tego kryzysu, a firmy Doliny Lotniczej podejmują działania, aby przez ten czas utrzymać wykwalifikowaną kadrę, która jest ich największym zasobem. Kiedy świat opanuje pandemię, wróci zapotrzebowanie na nowe silniki i płatowce - mówi prof. Andrzej Majka. - Teraz jest czas nad przemyśleniem kierunku rozwoju. Transport lotniczy jest odpowiedzialny za 3 proc. wszystkich substancji szkodliwych emitowanych przez człowieka do środowiska. Niewiele, ale o dużej szkodliwości dla atmosfery. Poza tym kończą się naturalne zasoby paliw kopalnianych, więc przemysł i nauka pracują nad całkiem nowymi technologiami. Szansą jest wykorzystanie wodoru. Chcemy go spalać w silnikach lotniczych. „Agresywny” wodór wymaga innej konstrukcji samolotu, nowych powłok termicznych, większych zbiorników pokładowych. Europejski Airbus ogłosił, że prototyp silnika zamierza wykonać do 2025 roku, pięć lat później zamontować go w samolocie, a ok. 2035 roku – latać na nim w regularnych rejsach. To jest wyzwaniem dla lotnictwa i w tym kierunku zwraca się podkarpacka Dolina Lotnicza, w której przemysł silnikowy jest bardzo mocno reprezentowany.
Na konieczność budowy nowej strategii Doliny Lotniczej wskazuje Marek Darecki, mówiąc, że nadchodzi czas na redefinicję formuły funkcjonowania klastra, związany z rozwojem nowych umiejętności, gospodarki cyfrowej, mobilnych form pracy zdalnej, nowych modeli biznesowych. Polska musi postawić na wiedzę i technologię. - Dolina Lotnicza dysponuje odpowiednim potencjałem intelektualnym, aby sprostać nowym wyzwaniom – uważa prezes Darecki. - Naszą dodatkową siłą jest wspólne, zgodne i solidarne działanie w ramach klastra, potwierdzone 18-letnią już tradycją. Wierzymy w siłę tradycji. Zadaniem liderów tego przemysłu jest znalezienie rozwiązań, które nie tylko siłę dzisiejszą Doliny Lotniczej zachowają, ale ją podniosą na wyższy poziom.
Kierunek rozwoju wyznacza także przemysł kosmiczny, dla którego podkarpackie firmy już dostarczają komponenty. - Wymaga on olbrzymich nakładów, ale przynosi też bardzo wysoką stopę zwrotu, na poziomie 700 proc. – podkreśla prof. Majka.
Od ponad pięciu lat w Rzeszowie mieści się jeden z dwóch oddziałów terenowych Polskiej Agencji Kosmicznej – rządowej agencji odpowiedzialnej m.in. za międzynarodową współpracę w dziedzinie kosmosu. A w ostatnim czasie, 27 stycznia br., Województwo Podkarpackie, firma Exatel S.A., Politechnika Rzeszowska oraz Państwowa Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Jarosławiu zawarły porozumienie w sprawie stworzenie klastra kosmicznego na Podkarpaciu i budowy Satelitarnego Systemu Obserwacji Ziemi. Województwo podkarpackie, lider przemysłu lotniczego, chce mieć również udział w przemyśle z obszaru technologii kosmicznych i technik satelitarnych. I to jest krok ku takiej właśnie przyszłości.
Informujemy, iż w związku ze zmianami zasad dystrybucji danych GPW wprowadzonymi 1 stycznia 2018 r. notowania dostępne są bezpośrednio na stronie money.pl
Zanim klikniesz „Zgadzam się” lub zamkniesz to okno, prosimy o przeczytanie tej informacji. Prosimy w niej o Twoją dobrowolną zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz przekazujemy informacje o tzw. cookies i o przetwarzaniu przez nas Twoich danych osobowych. Klikając „Zgadzam się” lub zamykając okno, zgadzasz się na poniższe. Możesz też odmówić zgody lub ograniczyć jej zakres.
Zgoda
Jeśli chcesz zgodzić się na przetwarzanie przez Zaufanych Partnerów Grupy SAGIER Twoich danych osobowych, które udostępniasz w historii przeglądania stron i aplikacji internetowych, w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i w aplikacjach w celu ustalenia Twoich potencjalnych zainteresowań dla dostosowania reklamy i oferty) w tym na umieszczanie znaczników internetowych (cookies itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie takich znaczników, kliknij przycisk „Przejdź do serwisu” lub zamknij to okno.
Jeśli nie chcesz wyrazić zgody, kliknij „Nie teraz”.
Wyrażenie zgody jest dobrowolne. Możesz edytować zakres zgody, w tym wycofać ją całkowicie, przechodząc na naszą stronę polityki prywatności.
Powyższa zgoda dotyczy przetwarzania Twoich danych osobowych w celach marketingowych Zaufanych Partnerów. Zaufani Partnerzy to firmy z obszaru e-commerce i reklamodawcy oraz działające w ich imieniu domy mediowe i podobne organizacje, z którymi Grupa SAGIER współpracuje.
Podmioty z Grupy SAGIER w ramach udostępnianych przez siebie usług internetowych przetwarzają Twoje dane we własnych celach marketingowych w oparciu o prawnie uzasadniony, wspólny interes podmiotów Grupy SAGIER. Przetwarzanie takie nie wymaga dodatkowej zgody z Twojej strony, ale możesz mu się w każdej chwili sprzeciwić. O ile nie zdecydujesz inaczej, dokonując stosownych zmian ustawień w Twojej przeglądarce, podmioty z Grupy SAGIER będą również instalować na Twoich urządzeniach pliki cookies i podobne oraz odczytywać informacje z takich plików. Bliższe informacje o cookies znajdziesz w akapicie „Cookies” pod koniec tej informacji.
Administrator danych osobowych
Administratorami Twoich danych są podmioty z Grupy SAGIER czyli podmioty z grupy kapitałowej SAGIER, w której skład wchodzą Sagier Sp. z o.o. ul. Mieszka I 48/50, 35-303 Rzeszów oraz Podmioty Zależne. Ponadto, w świetle obowiązującego prawa, administratorami Twoich danych w ramach poszczególnych Usług mogą być również Zaufani Partnerzy, w tym klienci.
PODMIOTY ZALEŻNE:
http://www.biznesistyl.pl/ http://poradnikbudowlany.eu/ http://modnieizdrowo.pl/ http://www.sagier.pl/ Jeżeli wyrazisz zgodę, o którą wyżej prosimy, administratorami Twoich danych osobowych będą także nasi Zaufani Partnerzy. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie na stronie naszej polityki prywatności i tam też zmodyfikować lub cofnąć swoje zgody.
Podstawa i cel przetwarzania
Twoje dane przetwarzamy w następujących celach:
• 1. Jeśli zawieramy z Tobą umowę o realizację danej usługi (np. usługi zapewniającej Ci możliwość zapoznania się z jednym z naszych serwisów w oparciu o treść regulaminu tego serwisu), to możemy przetwarzać Twoje dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.
• 2. Zapewnianie bezpieczeństwa usługi (np. sprawdzenie, czy do Twojego konta nie loguje się nieuprawniona osoba), dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszanie naszych usług i dopasowanie ich do potrzeb i wygody użytkowników (np. personalizowanie treści w usługach), jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług (np. jeśli interesujesz się motoryzacją i oglądasz artykuły w biznesistyl.pl lub na innych stronach internetowych, to możemy Ci wyświetlić reklamę dotyczącą artykułu w serwisie biznesistyl.pl/automoto. Takie przetwarzanie danych to realizacja naszych prawnie uzasadnionych interesów.
• 3. Za Twoją zgodą usługi marketingowe dostarczą Ci nasi Zaufani Partnerzy oraz my dla podmiotów trzecich. Aby móc pokazać interesujące Cię reklamy (np. produktu, którego możesz potrzebować) reklamodawcy i ich przedstawiciele chcieliby mieć możliwość przetwarzania Twoich danych związanych z odwiedzanymi przez Ciebie stronami internetowymi. Udzielenie takiej zgody jest dobrowolne, nie musisz jej udzielać, nie pozbawi Cię to dostępu do naszych usług. Masz również możliwość ograniczenia zakresu lub zmiany zgody w dowolnym momencie.
Twoje dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania, czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej strony ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy, przez czas jej wykonywania i ewentualnie okres przedawnienia roszczeń z niej (zwykle nie więcej niż 3 lata, a maksymalnie 10 lat), a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora, do czasu zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.
Przekazywanie danych
Administratorzy danych mogą powierzać Twoje dane podwykonawcom IT, księgowym, agencjom marketingowym etc. Zrobią to jedynie na podstawie umowy o powierzenie przetwarzania danych zobowiązującej taki podmiot do odpowiedniego zabezpieczenia danych i niekorzystania z nich do własnych celów.
Cookies
Na naszych stronach używamy znaczników internetowych takich jak pliki np. cookie lub local storage do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu personalizowania treści i reklam oraz analizowania ruchu na stronach, aplikacjach i w Internecie. W ten sposób technologię tę wykorzystują również podmioty z Grupy SAGIER oraz nasi Zaufani Partnerzy, którzy także chcą dopasowywać reklamy do Twoich preferencji. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz strony w Internecie. Szczegółową informację na temat plików cookie i ich funkcjonowania znajdziesz pod tym linkiem. Pod tym linkiem znajdziesz także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, aby ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.
Twoje uprawnienia
Przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych i ich przetwarzania przez nas, inne podmioty z Grupy SAGIER i Zaufanych Partnerów:
1. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych możesz ją w każdej chwili wycofać (cofnięcie zgody oczywiście nie uchyli zgodności z prawem przetwarzania już dokonanego na jej podstawie);
2. Masz również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pod tym adresem znajdziesz dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych i Twoich uprawnień.