Województwo podkarpackie miało otrzymać 1,7 mln euro dofinansowania na międzynarodowy projekt „Szlak Karpacki” z Funduszy Norweskich i Europejskiego Obszaru Gospodarczego EOG. W kwietniu dotację przyznano, a we wrześniu poinformowano o anulowaniu tej decyzji. Ścieżki odwoławczej nie przewidziano. Zarząd województwa jednak próbuje interweniować. Sprawa stała się głośna w tym tygodniu, ponieważ powiązano ją z przyjętym w 2019 roku stanowiskiem Sejmiku Województwa Podkarpackiego wyrażającego sprzeciw wobec promocji i afirmacji ideologii tak zwanych ruchów LGBT.
Zaczęło się od postu Barta Staszewskiego, znanego lubelskiego aktywisty LGBT, w mediach społecznościowych. Poinformował, że projekt „Szlak Karpacki” stracił 8 mln zł dotacji, „bo Województwo Podkarpackie przyjęło uchwałę anty-LGBT”. Zaraz potem Elżbieta Łukacijewska, poseł do Parlamentu Europejskiego zwróciła się do Marszałka Województwa Podkarpackiego oraz Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej o wyjaśnienie.
Międzynarodowy projekt pod numerem 0501 pt. „Szlak Karpacki – odkrywanie, promocja i ochrona bogactwa kulturalnego i przyrodniczego regionu Karpat" miał zagwarantowane dofinansowanie z Funduszy Norweskich i EOG. Ponad 1,7 mln euro dotacji podzielone było między lidera projektu – Województwo Podkarpackie – a partnerów projektu z Austrii, Ukrainy, Rumunii, Serbii, Czech, Węgier, Słowacji, Norwegii i Liechtensteinu. Na cofnięciu dotacji tracą wszyscy. „Szlak Karpacki” obejmował m.in. organizację targów, festiwali, promowanie tradycyjnych produktów regionalnych.
W środę, 3 lutego, rzecznik prasowy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego odniósł się do pytań, jakie trafiły do urzędu po wspomnianych publikacjach.
1 kwietnia 2019 r. Województwo Podkarpackie otrzymało informację od Operatora Funduszu – Ecorys Polska Sp. z o.o., że wniosek dot. projektu pn.: ”Szlak Karpacki – odkrywanie, promocja i ochrona bogactwa kulturowego i przyrodniczego regionu Karpat” uzyskał pozytywną ocenę formalną, natomiast 17 kwietnia 2020 r. został wybrany przez Komitet Mechanizmu Finansowego do przyznania dotacji w ramach Funduszy Norweskich i EOG. Zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie wartość dofinansowania projektu wynosiła 1 753 442,62 euro. Natomiast wartość projektu to 1 986 711,75 euro.
Na pytanie, czy FMO (sekretariat Funduszy Norweskich) poinformowało samorząd województwa podkarpackiego jako lidera projektu “Szlak Karpacki” oraz pozostałych beneficjentów, że dotację cofnięto z powodu przyjęcia 27 maja 2019 roku stanowiska Sejmiku Województwa Podkarpackiego wyrażającego sprzeciw wobec promocji i afirmacji ideologii tak zwanych ruchów LGBT, rzecznik Tomasz Leyko odpowiedział:
„W dniu 30 września 2020 r. Województwo Podkarpackie, jako lider projektu oraz partnerzy projektu, zostali poinformowani przez Operatora Funduszu – Ecorys Polska Sp. z o.o. że Komitet Mechanizmu Finansowego EOG podjął decyzję o anulowaniu przyznania dofinansowania ze środków EOG i Funduszy Norweskich dla projektu pn.: „Szlak Karpacki – odkrywanie, promocja i ochrona bogactwa kulturowego i przyrodniczego regionu Karpat” ze względu na nieprzestrzeganie przez partnera wiodącego Zasad i Procedur Funduszu na rzecz Współpracy Regionalnej oraz wartości, jakimi kierują się Fundusze EOG i Fundusze Norweskie – z czym oczywiście się nie zgadzamy. Przypominamy, że Sejmik Województwa Podkarpackiego w dniu 27 maja 2019 r. podjął uchwałę Nr VIII/140/19 w sprawie przyjęcia stanowiska Sejmiku Województwa Podkarpackiego wyrażającego sprzeciw wobec promocji i afirmacji ideologii tak zwanych ruchów LGBT, a nie stanowiska anty-LGBT, a to jest duża różnica.”
Czy pieniądze przepadły definitywnie? Otóż, od cofnięcia dotacji nie ma się jak odwołać.
„Wnioskodawca został poinformowany przez Komitet Mechanizmu Finansowego EOG, że decyzja o anulowaniu wsparcia jest ostateczna i nie można się od niej odwołać, ale takie próby podejmujemy. Przy tej okazji chcielibyśmy zwrócić uwagę na brak jakiejkolwiek ścieżki odwoławczej, sprawy wydawałoby się fundamentalne w projektach współfinansowanych ze środków unijnych lub podobnych. Trzeba się zastanowić, czy tego typu procedury są prawidłowe i praworządne, skoro nie zawierają możliwości ustosunkowania się do tak kluczowej decyzji, nie zawierają trybu odwoławczego”, wyjaśnia rzecznik UMWP.
Tomasz Leyko dodaje, że decyzja Komitetu Mechanizmu Finansowego była zaskoczeniem dla Lidera Projektu oraz Partnerów Konsorcjum, gdyż została przyjęta w sposób nagły, bez możliwości podjęcia wcześniejszego dialogu celem wyjaśnienia zaistniałych okoliczności. Elementarne reguły są takie, że należy zwrócić się w takich sytuacjach o wyjaśnienia. Zdaniem polskiej strony, decyzja o anulowaniu dofinansowania nie zawiera żadnej analizy prawnej lub jakiejkolwiek innej w odniesieniu do uchwały podjętej przez Sejmik, tj. w jaki sposób jej treść narusza postanowienia mechanizmu wsparcia. – Dlatego uważamy ją za wadliwą, powierzchowną, a nade wszystko pochopną – stwierdza Tomasz Leyko i zapewnia: „Będziemy się domagać szczegółowych wyjaśnień w tym zakresie. W tego typu sprawach, kiedy rodzą się być może jakieś wątpliwości na podstawie np. doniesień medialnych, rzeczą absolutnie fundamentalną jest dialog i standardowy tryb wyjaśnień. Jeśli Komitet Mechanizmu Finansowania miał wątpliwości, poczuł się zaniepokojony docierającymi do niego informacjami, powinien dążyć do wyjaśnienia sprawy i dopiero wówczas podejmować ewentualne decyzje. Nie akceptujemy tego typu traktowania, a szczególności traktowania w ten sposób naszego dobrego projektu i samych partnerów, którzy zaangażowali się w projekt.”
Rzecznik Urzędu Marszałkowskiego dodaje również, że w sprawie podjętej przez Sejmik uchwały wydał orzeczenie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie, w którym stwierdził on jednoznacznie, że uchwała jest jedynie wyrażeniem woli światopoglądowej radnych województwa.
Władze Województwa Podkarpackiego próbowały wyjaśnić sytuację. 20 października 2020 r. odbyło się spotkanie on-line przedstawicieli województwa i partnerów projektu z przedstawicielami Biura Mechanizmu Finansowego Funduszy EOG i Funduszy Norweskich. Tydzień później Województwo Podkarpackie przedstawiło swoje stanowisko w przedmiotowej sprawie przedstawicielom Biura Mechanizmu Finansowego Funduszy EOG i Funduszy Norweskich.
Sytuacja na dziś jest taka, że projekt „Szlak Karpacki” nie został zakontraktowany pomimo, iż 17 kwietnia 2020 r. został wybrany przez Komitet Mechanizmu Finansowego do dofinansowania w ramach Funduszy Norweskich i EOG.
– Jeśli tylko będzie taka możliwość Województwo Podkarpackie podejmie starania o uzyskanie dofinansowania dla planowanej inwestycji. Będziemy także poszukiwać innych źródeł finansowania, bo projekt jest naprawdę bardzo dobry. Jego celem jest promowanie i ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Karpat poprzez lepszą współpracę regionalną, budowanie potencjału i wymiana wiedzy, przy jednoczesnym zapewnieniu rozwoju gospodarczego lokalnym społecznościom – zapewnia Tomasz Leyko.
