Prognozy na 2022 r. sugerują pogorszenie kondycji sektora przedsiębiorstw, szczególnie silnie w I kwartale – wynika z opublikowanych we wtorek wyników Szybkiego Monitoringu NBP.
„Wyniki SM NBP wskazują na dalszy wzrost popytu na pracę – historycznie wysoki jest zarówno udział firm prognozujących zwiększenie zatrudnienia w kolejnym kwartale, jak i odsetek przedsiębiorstw posiadających wakaty” – stwierdzono w opublikowanych we wtorek wynikach Szybkiego Monitoringu NBP, dotyczącego sytuacji sektora przedsiębiorstw niefinansowych.
Mniej optymistyczne – według danych NBP – są oceny w branżach najbardziej wrażliwych na możliwe ograniczenia związane z przebiegiem pandemii COVID-19.
„Ankietowane przedsiębiorstwa informują o silnym wzroście – do historycznego maksimum – presji płacowej” – podano w komunikacie NBP. „Słabnie jednak siła jej przełożenia na wzrost płac – zwiększył się wprawdzie udział firm prognozujących podwyżkę przeciętnej płacy w kolejnym kwartale (także do najwyższego notowanego poziomu), ale wzrost ten był wyraźnie mniej dynamiczny niż w trzech poprzednich edycjach badania” – dodano w informacji banku centralnego.
Wskazano w niej, że wzrosła średnia wysokość planowanej podwyżki płac, choć mediana pozostała stabilna. Obecnie, w ocenie przedsiębiorców, najsilniejszym motywem zmiany wysokości wynagrodzeń są żądania pracowników uzasadniane wzrostem cen w gospodarce, jednakże odsetek firm – jak wskazano w komunikacie banku centralnego – deklarujących uwzględnianie inflacji w polityce płacowej jest zbliżony do średniej z lat ubiegłych (tj. lat 2010 – 2013, w których mechanizm ten był badany w ramach Ankiety Rocznej NBP).
„Choć w ocenie firm w IV kw. 2021 r. pogorszyła się relacja między tempem wzrostu płac i wydajności pracy, to wciąż zdecydowana większość podmiotów (blisko 75 proc.) deklaruje, że wydajność pracy rośnie nie wolniej niż płace. Należy także mieć na uwadze, że według danych finansowych wpływ realnego wzrostu płac na rentowność firm w III kw. 2021 r. został skompensowany przez wzrost wydajności pracy” – stwierdzono w komunikacie NBP.
Stwierdzono w nim, że w III kw. 2021 r. przychody ze sprzedaży sektora przedsiębiorstw niefinansowych wzrosły nominalnie o 23,2 proc. r/r, a po urealnieniu wskaźnikiem PPI – o 12,4 proc. r/r. Według danych opublikowanych przez bank centralny, na korzystną sytuację sprzedażową w III kw. ub.r. wskazują również mediana dynamiki przychodów oraz odsetek przedsiębiorstw, które w relacji rocznej odnotowały wzrost przychodów ze sprzedaży. Wysokie odczyty rocznych dynamik sprzedaży wynikają także, choć w niewielkim stopniu, z efektu niskiej bazy odniesienia spowodowanej ograniczeniami przeciwepidemicznymi w III kw. 2020 r.
„Można również oceniać, że SPN w szerokim zakresie powrócił już do aktywności przedpandemicznej – w IV kw. 2021 r. stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych ukształtował się na zbliżonym poziomie jak przed kwartałem i przed wybuchem pandemii w większości klas przedsiębiorstw wg przeznaczenia produkcji i usług (zarówno eksporterów, jak i nieeksporterów)” – oceniono w komunikacie NBP.
Bank centralny podał, że mimo wysokiej dynamiki zapasów w III kw. 2021 r., w IV kw. 2021 r. nasilił się jednak problem zbyt niskiego stanu zapasów, wynikający w głównej mierze z zakłóceń w łańcuchach dostaw. Według NBP, problem niedoboru zapasów materiałów jest szczególnie dotkliwy wśród producentów trwałych dóbr konsumpcyjnych, dóbr zaopatrzeniowych oraz w budownictwie.
„Prognozy wskazują na nieznaczne wyhamowanie tempa poprawy popytu – zarówno krajowego, jak i zagranicznego – w horyzoncie kwartalnym oraz na stabilizację sytuacji popytowej – w horyzoncie rocznym. Poziomy wskaźników prognoz popytu są obecnie jednak na tyle wysokie, że sytuacja popytowa powinna wciąż pozostać korzystna. W SPN do poziomów z 2020 r. wzrosły natomiast oceny niepewności – m.in. ze względu na zagrożenia związane z dalszym przebiegiem pandemii COVID-19 i nowe rozwiązania prawnopodatkowe. Ze względu na dobrą sytuację SPN, w tym płynność, ekspozycja na ryzyko bankructwa przedsiębiorstw pozostaje jednak umiarkowana” – stwierdzono w komunikacie NBP.
NBP podał także, że korzystnej sytuacji sprzedażowej towarzyszyły w III kw. 2021 r. dwucyfrowe wzrosty wyniku finansowego w ujęciu zagregowanym, dobre historycznie wskaźniki rentowności oraz wysokie udziały firm przynoszących zyski. Jednocześnie w III kw. spadło tempo poprawy szeregu wskaźników efektywności. Ze względu m.in. na wysoką dynamikę wzrostu części kosztów sytuacja przedsiębiorstw była – pod koniec 2021 r. – oceniana przez ankietowane przedsiębiorstwa wyraźnie gorzej niż kwartał wcześniej.
„Również prognozy, zwłaszcza na I kw. 2022 r., sugerowały dalsze pogorszenie się kondycji finansowej firm. Przedsiębiorstwa spodziewają się także pewnego spadku rentowności w horyzoncie rocznym. W niektórych sekcjach, zwłaszcza w objętych wcześniej obostrzeniami przeciwpandemicznymi, obserwowane są też silne wahania ocen i prognoz własnej kondycji finansowej” – podano w komunikacie NBP.
Bank centralny stwierdził także, że wyniki Szybkiego Monitoringu wskazują na wzrost oczekiwań inflacji cen producenta badanych respondentów, do czego w największym stopniu przyczyniły się dynamicznie rosnące ceny zaopatrzenia. Widoczny, ale wyraźnie mniejszy, wpływ na kształtowanie się tych oczekiwań miał natomiast przewidywany wzrost wynagrodzeń.
„Przedsiębiorstwa sygnalizują też trudności z pełnym uwzględnieniem wzrostu cen czynników produkcji w cenach oferowanych produktów, co z jednej strony świadczy o pojawiającej się barierze popytu na niektórych rynkach, z drugiej – może prowadzić do pogorszenia kondycji finansowej tych podmiotów. Jednocześnie duża zmienność czynników podażowych (m.in. problem dostępności i cen surowców oraz materiałów do produkcji) spowodowała, że oczekiwania dotyczące kształtowania się sytuacji popytowej miały nieznaczny wpływ na prognozy cen producenta na I kw. 2022 r.” – wskazano w komunikacie NBP.
