Dla wielu decyzja Putina o agresji na Ukrainie była tak samo trudna do przyjęcia, jak tezy Kopernika, że Ziemia kręci się wokół Słońca – powiedział premier Mateusz Morawiecki podczas wystąpienia na Światowym Kongresie Kopernikańskim w Toruniu.
Jak mówił szef rządu, w 2022 r. musieliśmy sobie udzielić nowych odpowiedzi na stare pytania.
"Pandemia, potem wojna na Ukrainie i potężny kryzys gospodarczy wstrząsnęły całym światem. Dla wielu decyzja Putina o agresji na Ukrainie była tak samo trudna do przyjęcia, jak tezy Kopernika, że Ziemia kręci się wokół Słońca" – powiedział premier.
"Cieplarniane warunki, w jakich przyszło żyć wielu zachodnim przedstawicielom świata polityki i zachodnim elitom, uśpiły umysły" – dodał.
Ocenił, że główna zasada ekonomii klasycznej, która w uproszczeniu miała brzmieć "pieniądz łagodzi obyczaje", legła w gruzach.
"Ostatnie trzydziestolecie upłynęło pod znakiem dominacji liberalizmu, który sam siebie uznał za jedyny, racjonalny opis świata, zwłaszcza relacji gospodarczych i politycznych. Teoria neoliberalna była traktowania co najmniej jako jedno z żelaznych praw fizyki. Tak jakby teorie społeczne opisywały nie ludzi, ale atomy. Wiemy, że wiedza bardzo często może być narzędziem władzy. W myśl tej tezy neoliberalizm był narzędziem dominacji w systemie, który generował ogromne nierówności i niesprawiedliwości. Każdy, kto zgłaszał wątpliwości, traktowany był jak ktoś niespełna rozumu" – powiedział premier.
Podkreślił, że kwestionowanie neoliberalizmu zestawiano z kwestionowanie prawa grawitacji. Przywołał postać swojego ojca – Kornela Morawieckiego, który był fizykiem teoretycznym.
"Wiedział on doskonale, że nawet teoria naukowa jest zawsze tylko niedoskonałą próbą opisu natury, która pozostaje dla nas tajemnicą" – wspomniał Morawiecki.
Premier ocenił, że "dzisiejszy świat jest pełen paradoksów". "Wynalezienie internetu miało połączyć nas w jedną globalną wioskę, ale stało się zaczynem wielu problemów i początkiem nowej izolacji" – wskazał.
Jak mówił, za jakiś czas czeka nas era sztucznej inteligencji.
"Ja nie obawiam się osobiście, że władzę przejmą roboty o twarzy Arnolda Schwarzeneggera, ale znajomy nauczyciel niedawno powiedział mi (…), że uczeń przyniósł mu pracę, która napisana została przez program dostępny w internecie. Wszyscy uczniowie już chyba wiedzą o tym programie. A więc tworzy to potężne wyzwania dla całego procesu edukacji" – powiedział Morawiecki.
Wskazał, że konieczne jest zadanie sobie pytania, czy kosztem wykorzystywania sztucznej inteligencji nie będzie rezygnacja z mądrości.
Premier podczas Światowego Kongresu Kopernikańskiego podkreślił, że odkrycia Mikołaja Kopernika uświadomiły ludziom, że świat nie kręci się wokół człowieka. Ocenił, że im więcej wiemy, tym bardziej uświadamiamy sobie, jak mali jesteśmy wobec wszechświata.
"Historia ludzkiej cywilizacji to historia prób uporania się ze świadomością naszej ułomności. Religia, nasze tradycje, rodzina, przyjaciele, to zawsze były sposoby na to, aby radzić sobie w świecie pełnym niebezpieczeństw" – zaznaczył premier.
Wskazał, że tak mogli żyć ludzie, zanim technologia pozwoliła zapanować nad światem.
"Ale czy ostatni rok nie udowodnił, że nawet najlepsza technologia nie uchroni nas przed wirusami, nie chroni nas przed chorymi ambicjami tyranów, co widzimy dziś na przykładzie barbarzyńskiej inwazji Rosji na Ukrainę?" – pytał.
Morawiecki dodał, że w wolnym świecie nauka służy ludziom do tego, żeby ich życie było bardziej bezpieczne, lepsze, bardziej godne.
"Prawdziwa wiedza uzbraja wielkich ludzi w wielką pokorę. Mam nadzieję i mam przekonanie, że postępy wiedzy w XXI w. będą równolegle pomagały nam w rozwoju i czyniły nas bardziej pokornymi wobec świata" – ocenił.
Swoje wystąpienie zakończył podkreśleniem, że tylko połączenie dwóch cech – pokory i pragnienia poszukiwania prawdy – pomoże zbudować wspólnie lepszy świat.
Premier spotkał się podczas ŚKK z noblistami. Rozmawiał z nimi indywidualnie i wysłuchał dyskusji, w której wzięli udział prof. Barry C. Barish, prof. Michel Mayor, prof. Arthur B. McDonald, prof. James Peebles i prof. Didier P. Queloz.
