269 nieznanych okupacyjnych zdjęć – w tym fotografie wodzów: III Rzeszy i faszystowskich Włoch – pozyskało Muzeum Podkarpackie w Krośnie. Składają się one na album oficera niemieckiego zakupiony w domu aukcyjnym pod Hamburgiem.
Przejazd Adolfa Hitlera i Benito Mussoliniego przez krośnieńskie lotnisko, 28 sierpnia 1941 r. Fot. Archiwum Muzeum Podkarpackiego w Krośnie
Jak poinformował adiunkt Łukasz Kyc, kierownik Działu Historycznego Muzeum, wiadomość o istnieniu albumu otrzymał od krakowskiego kolekcjonera. Po kontakcie mailowym z domem aukcyjnym komplet zdjęć kupiono za 5300 zł (koszty z wysyłką). Ich autor jest nieznany. Przypuszczalnie był to niemiecki oficer sztabowy, który miał bliski dostęp do najwyższych dostojników Rzeszy odwiedzających Krosno. Ściślej: miejscowe lotnisko – o czym niżej. Jednym z nich był Hans Frank generalny gubernator okupowanych ziem polskich, rezydujący na Wawelu. Innym – gen. Alexander Löhr, dowódca 4 Floty Powietrznej, która 25 września 1939 dokonała nalotu dywanowego na Warszawę. Nalot trwał 11 godzin; zginęło prawie 10 tys. ludności. Uznany za zbrodniarza wojennego, otrzymał wyrok śmierci w 1947 r.
27 sierpnia przybyli na krośnieńskie lotnisko Adolf Hitler i jego gość Benito Mussolini. Znane jest zdjęcie z ich spotkania na peronie schronu w Stępinie, dokąd pociągiem przyjechał ten pierwszy. Mussolini przybył salonką do Strzyżowa. Z Krosna obaj wodzowie polecieli na wizytację frontu wschodniego. Wrócili do Krosna następnego dnia. Na nigdy nie pokazywanych dotąd publicznie fotografiach został uwieczniony także ppłk. Heinrich Dembowski, dowódca krośnieńskiego lotniska (4 Technicznej Szkoły Lotniczej), a także Johann Bauer, osobisty pilot Hitlera, który pomaga mu opuścić samolot. Na fotografiach uwieczniony został również samochód Hitlera Mercedes Benz 770K.
Inna uroczystość to defilada wojsk niemieckich na krośnieńskim Rynku w październiku 1939 rynku. To jedno z pierwszych chronologicznie zdjęć. Ostatnie fotografie sugerują, iż ich autor niemiecki opuścił Krosno w 1942 r. Prawdopodobnie stało się tak po przeniesieniu 9 VIII 1942 r. ppłk. H. Dembowskiego do 3 Dywizji Polowej Luftwaffe. Rzecz charakterystyczna: w albumie nie oglądamy scen z Holokaustu; nie uwieczniono również prześladowań czy egzekucji Polaków. Jak z tego wynika, oficer-fotograf nie musiał zdejmować rękawiczek, by kierować „mokrą robotą.”
Są za to unikalne zdjęcia starówki: przedwojenna ulica kolejowa nieopodal krośnieńskiej „fary” ze zdjętą kostką brukową. To kontynuacja rozpoczętych przed wojną robót kanalizacyjnych. Są zdjęcia z oficerskich uroczystości i balów, pokazana jest od zewnątrz niemiecka restauracja „Irma”[obecnie drogeria przy ul Henryka Sienkiewicza] Wielkie wrażenie robią przewyższające wzrost człowieka pryzmy śniegu na krośnieńskim lotnisku, uwiecznione jako curiosum na przełomie 1939/40. Nasi okupanci nie znali jeszcze realiów rosyjskiej zimy.
Zima na krośnieńskim lotnisko, 1939/1940 r. Fot. Archiwum Muzeum Podkarpackiego w Krośnie
Na uwagę zasługuje historia miejscowego lotniska, założonego w 1928. Jeszcze przed wojną, w 1937 r. została przeniesiona tu z Bydgoszczy Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich. W rok później zdążono lotnisko rozbudować: powstały hangary, warsztaty remontowe, nowy budynek szkolny i administracyjny. Trudno dziś uwierzyć, iż był to jeden z najnowocześniejszych tego typu obiektów w Europie. W czasie okupacji powstało lotnisko wojskowe. Wtedy wzniesiono schron, w których obecnie mieści się prywatne Muzeum Pól Bitewnych. Po wojnie ćwiczyli tu komandosi – krakowskie „czerwone berety”. Obecnym gospodarzem jest Aeroklub Podkarpacki. W ostatnich latach lotnisko zostało mocno rozbudowane, wyremontowano i podwyższono wieżę kontroli lotów, wybudowano nowy, oświetlony pas startowy i drogi dojazdowe, stację paliw dla samolotów, całość została ogrodzona.
Pisząc tekst korzystałem z informacji adiunkta Łukasza Kyca, kierownika Działu Historycznego Muzeum w Krośnie.
.jpg)
.jpg)
