Zdzisław Pękalski, ponad 70-letni były nauczyciel rysunku, żywa legenda Bieszczadów, cywilizacyjny odszczepieniec, artystyczny oryginał, u którego na podwórku przed domem dostrzegam więcej wyrzeźbionych świętych, niż z pamięci potrafię wyrecytować.
Pękalski jako pierwszy dojrzał Madonny na dnie świńskich korytek, w wygryzionym końskim żłobie, na drzwiczkach od chlewików, deskach z podłóg stajennych, łopatach chlebowych, w sękatych deskach, nadpalonych gontach ze spalonych kościołów i cerkwi.
- U mnie sacrum łączy się z profanum, bez zła nie byłoby dobra – opowiada Pękalski. I przyznaje, że najbardziej pociąga go niedoskonałość, skaza, przy wyborze materiału pod pracę, bez znaczenia jest; lipowa, olchowa, czy grabowa deska. Najważniejsza staje się faktura, mówiące słoje, zbolałe sęki.
Chrystus na zwęglonym goncie
- Ja tę niedoskonałość podkreślam, wydobywam i tak powstają prace - fragmenty natury - opowiada rzeźbiarz. Jak Madonny z desek wyłowionych z Jeziora Solińskiego, albo zbolały Chrystus na zwęglonym goncie z XIX –wiecznej cerkwi w Komańczy, która spłonęła w 2006 r. Jedna z najpiękniejszych budowli sakralnych w Bieszczadach przeżyła pod dłutem i pędzlem Pękalskiego.
Drugie życie
– Ja tym żłobom, korytkom, łańcuchom-nadaję drugie życie. Bo, czyż korytko, jak żywe nie przypomina betlejemskiej stajenki, ubóstwa? – pyta Pękalski. – W każdej umarłej desce czuję świętość, świętość poprzedniego życia. A ta świętość ożywa w drugim życiu z twarzami Madonny, Chrystusa, świętych.
Gdy siedzę z Pękalskim w cieniu wiedźmy z rozwianymi włosami z sękatych gałęzi, nie ma człowieka, który przechodząc obok domu na rozstajach dróg, nie zagadałby do Pękalskiego.
Ikona konserwatyzmu
Mówią o nim, swój bieszczadzki zakapior, ale to bardzie pasuje do jego artystycznej zadziorności, niż samego Pękalskiego. W życiu jest niczym ikona konserwatyzmu. Pracowity, w zadbanym domu, otoczony rodziną i wnukami zdaje się wieść żywot podwójny. Lwowiak, który w Bieszczady miał przyjechać na chwilę, stał się starym „pniokiem” wrośniętym w tę ziemię. Ale, że ziemia dzika, nieokiełzana i Pękalski takim pozostał.
Stajemy przed drzwiami jego autorskiej pracowni, gdzie przed laty w piwnicy była obora i czujemy się jak dzieciaki, które zaraz wejdą tam, gdzie rodzice wchodzić nigdy nie pozwalają. Całkowita ciemność ustępuje, a pomieszczenie tonie w świetle zapalonych świeczek. Na ścianach królują Madonny, postaci świętych, Chrystusa i dziesiątków diabłów. Zdumiewa i zachwyca Matka Boska Brzemienna. Dzieciątko niczym wydruk z USG można dostrzec w ostatnich słojach deski. Pękalski okazuje się showmanem świadomym siły głosu, obrazu, dźwięku i światła. Opowiada o futrynie z kratami z magazynu GS-u, która wyrzucona na stertę gruzu, ożyła, gdy dostrzegł w niej ikonę Chrystusa Uwięzionego, którą od lat księża wypożyczają do coraz innego Kościoła jako Chrystusa do ciemnicy w Wielki Czwartek. Pagórki łez z parafiny przy ikonie wypłakały świeczki, na umęczone nogi Chrystusa Pękalski dodał kajdany. Na blacie stołu ślusarskiego, ze wszystkimi brudami, śladami narzędzi, wylanymi farbami, powstała „Ostatnia wieczerza”. Przy jego krańcach Pękalski prowokacyjnie stawia świeczki, jeszcze chwila i spłonie…. Judasz.
Rytuał ze świecami Pękalski powtarza za każdym razem, gdy w progu galerii staje choćby jeden tylko turysta – chcę się dzielić tym wnętrzem – opowiada. Kilka lat temu zaprzyjaźniony ksiądz po raz pierwszy odprawił tu mszę. W tej anielsko-diabelskiej czasoprzestrzeni organizowane są Wigilie. Wszędzie siano, świeczki i w centralnym punkcie waga orczykowa. Z orczykiem po środku i anielską oraz diabelską ikoną po bokach. Widać, że Pękalski wrósł w Bieszczady, ich sękatą naturę. Czasem kowbojską, westernową, jak na obrazach Matki Boskiej z Dzieciątkiem ozdobionych aureolami z podków, czasem biedną, zafrasowaną jak Chrystus Frasobliwy z kapliczek w jego ogrodzie.
W sztukę Pękalskiego wrośli też mieszkańcy Hoczwi i okolicznych wiosek. Nietypowe deski, stare korytka, poranione gałęzie, łańcuchy, którymi do żłobów przywiązane były krowa, albo koń, nikt się w tamtych okolicach takich skarbów nie pozbywa. Wszystko trafia do pracowni Pękalskiego… i ożywa. Wśród zniszczonych desek, pędzli, dłut, z górą złomu za domem, w cieniu kapliczek z firanami z pajęczyn żyje Pękalski ze swoimi Madonnami w korytkach, Pantokratorem na stajennych deskach, Chrystusem na dnie starej beczki.
Zanim klikniesz „Zgadzam się” lub zamkniesz to okno, prosimy o przeczytanie tej informacji. Prosimy w niej o Twoją dobrowolną zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz przekazujemy informacje o tzw. cookies i o przetwarzaniu przez nas Twoich danych osobowych. Klikając „Zgadzam się” lub zamykając okno, zgadzasz się na poniższe. Możesz też odmówić zgody lub ograniczyć jej zakres.
Zgoda
Jeśli chcesz zgodzić się na przetwarzanie przez Zaufanych Partnerów Grupy SAGIER Twoich danych osobowych, które udostępniasz w historii przeglądania stron i aplikacji internetowych, w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i w aplikacjach w celu ustalenia Twoich potencjalnych zainteresowań dla dostosowania reklamy i oferty) w tym na umieszczanie znaczników internetowych (cookies itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie takich znaczników, kliknij przycisk „Przejdź do serwisu” lub zamknij to okno.
Jeśli nie chcesz wyrazić zgody, kliknij „Nie teraz”.
Wyrażenie zgody jest dobrowolne. Możesz edytować zakres zgody, w tym wycofać ją całkowicie, przechodząc na naszą stronę polityki prywatności.
Powyższa zgoda dotyczy przetwarzania Twoich danych osobowych w celach marketingowych Zaufanych Partnerów. Zaufani Partnerzy to firmy z obszaru e-commerce i reklamodawcy oraz działające w ich imieniu domy mediowe i podobne organizacje, z którymi Grupa SAGIER współpracuje.
Podmioty z Grupy SAGIER w ramach udostępnianych przez siebie usług internetowych przetwarzają Twoje dane we własnych celach marketingowych w oparciu o prawnie uzasadniony, wspólny interes podmiotów Grupy SAGIER. Przetwarzanie takie nie wymaga dodatkowej zgody z Twojej strony, ale możesz mu się w każdej chwili sprzeciwić. O ile nie zdecydujesz inaczej, dokonując stosownych zmian ustawień w Twojej przeglądarce, podmioty z Grupy SAGIER będą również instalować na Twoich urządzeniach pliki cookies i podobne oraz odczytywać informacje z takich plików. Bliższe informacje o cookies znajdziesz w akapicie „Cookies” pod koniec tej informacji.
Administrator danych osobowych
Administratorami Twoich danych są podmioty z Grupy SAGIER czyli podmioty z grupy kapitałowej SAGIER, w której skład wchodzą Sagier Sp. z o.o. ul. Mieszka I 48/50, 35-303 Rzeszów oraz Podmioty Zależne. Ponadto, w świetle obowiązującego prawa, administratorami Twoich danych w ramach poszczególnych Usług mogą być również Zaufani Partnerzy, w tym klienci.
PODMIOTY ZALEŻNE:
http://www.biznesistyl.pl/ http://poradnikbudowlany.eu/ http://modnieizdrowo.pl/ http://www.sagier.pl/ Jeżeli wyrazisz zgodę, o którą wyżej prosimy, administratorami Twoich danych osobowych będą także nasi Zaufani Partnerzy. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie na stronie naszej polityki prywatności i tam też zmodyfikować lub cofnąć swoje zgody.
Podstawa i cel przetwarzania
Twoje dane przetwarzamy w następujących celach:
• 1. Jeśli zawieramy z Tobą umowę o realizację danej usługi (np. usługi zapewniającej Ci możliwość zapoznania się z jednym z naszych serwisów w oparciu o treść regulaminu tego serwisu), to możemy przetwarzać Twoje dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.
• 2. Zapewnianie bezpieczeństwa usługi (np. sprawdzenie, czy do Twojego konta nie loguje się nieuprawniona osoba), dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszanie naszych usług i dopasowanie ich do potrzeb i wygody użytkowników (np. personalizowanie treści w usługach), jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług (np. jeśli interesujesz się motoryzacją i oglądasz artykuły w biznesistyl.pl lub na innych stronach internetowych, to możemy Ci wyświetlić reklamę dotyczącą artykułu w serwisie biznesistyl.pl/automoto. Takie przetwarzanie danych to realizacja naszych prawnie uzasadnionych interesów.
• 3. Za Twoją zgodą usługi marketingowe dostarczą Ci nasi Zaufani Partnerzy oraz my dla podmiotów trzecich. Aby móc pokazać interesujące Cię reklamy (np. produktu, którego możesz potrzebować) reklamodawcy i ich przedstawiciele chcieliby mieć możliwość przetwarzania Twoich danych związanych z odwiedzanymi przez Ciebie stronami internetowymi. Udzielenie takiej zgody jest dobrowolne, nie musisz jej udzielać, nie pozbawi Cię to dostępu do naszych usług. Masz również możliwość ograniczenia zakresu lub zmiany zgody w dowolnym momencie.
Twoje dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania, czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej strony ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy, przez czas jej wykonywania i ewentualnie okres przedawnienia roszczeń z niej (zwykle nie więcej niż 3 lata, a maksymalnie 10 lat), a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora, do czasu zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.
Przekazywanie danych
Administratorzy danych mogą powierzać Twoje dane podwykonawcom IT, księgowym, agencjom marketingowym etc. Zrobią to jedynie na podstawie umowy o powierzenie przetwarzania danych zobowiązującej taki podmiot do odpowiedniego zabezpieczenia danych i niekorzystania z nich do własnych celów.
Cookies
Na naszych stronach używamy znaczników internetowych takich jak pliki np. cookie lub local storage do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu personalizowania treści i reklam oraz analizowania ruchu na stronach, aplikacjach i w Internecie. W ten sposób technologię tę wykorzystują również podmioty z Grupy SAGIER oraz nasi Zaufani Partnerzy, którzy także chcą dopasowywać reklamy do Twoich preferencji. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz strony w Internecie. Szczegółową informację na temat plików cookie i ich funkcjonowania znajdziesz pod tym linkiem. Pod tym linkiem znajdziesz także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, aby ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.
Twoje uprawnienia
Przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych i ich przetwarzania przez nas, inne podmioty z Grupy SAGIER i Zaufanych Partnerów:
1. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych możesz ją w każdej chwili wycofać (cofnięcie zgody oczywiście nie uchyli zgodności z prawem przetwarzania już dokonanego na jej podstawie);
2. Masz również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pod tym adresem znajdziesz dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych i Twoich uprawnień.
