W 2022 roku przypada jubileusz 200. urodzin oraz 140. rocznica śmierci Ignacego Łukasiewicza, „króla polskiej nafty”, pioniera przemysłu naftowego, wynalazcy i farmaceuty. Marzyciel, przemysłowiec i wizjoner z Podkarpacia będzie – obok Józefa Mackiewicza, Józefa Wybickiego, Marii Konopnickiej, Wandy Rutkiewicz i Marii Grzegorzewskiej – bohaterem 2022 roku. Tak zdecydował w piątek, 29 października Sejm Rzeczpospolitej Polskiej.
Farmaceuta i przedsiębiorca, pionier przemysłu naftowego w Europie, z zainteresowania chemik i fizyk – Ignacy Łukasiewicz urodził się 8 marca 1822 roku w Zadusznikach k. Mielca. W latach 1832–1836 uczęszczał do popijarskiego gimnazjum w Rzeszowie, gdzie ukończył 4 klasy. Tutaj nauczył się łaciny i języka niemieckiego. Zła sytuacja finansowa rodziny nie pozwalała na dalszą edukację i zmusiła go do wcześniejszego rozpoczęcia pracy. W latach 1836–1840 pracował w aptece Antoniego Swobody w Łańcucie jako praktykant. Była to nie tylko praca, ale przede wszystkim kontynuacja nauki w zakresie chemii i farmacji.
W tamtym czasie rozpoczął także działalność w organizacjach demokratyczno-niepodległościowych, aż w końcu został zarejestrowany przez władze austriackie jako obywatel politycznie podejrzany. W 1840 roku zdał egzamin tyrocynalny i awansował na pomocnika aptekarskiego. Przez następnych 6 lat pracował w Rzeszowie jako pomocnik aptekarski u Edwarda Hübla cały czas dokształcając się w zawodzie aptekarza. W tamtym czasie działał też na rzecz niepodległej Polski. W 1845 roku nawiązał znajomość z Edwardem Dembowskim i został zaprzysiężony jako agent Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego Polskiego na Rzeszów. W sierpniu 1848 roku rozpoczął pracę w aptece „Pod Złotą Gwiazdą”, której właścicielem był Piotr Mikolasch.
Jako pierwszy na świecie wykorzystał na skalę przemysłową korzyści, jakie daje ropa naftowa. Do historii przeszedł jako wynalazca lampy naftowej, której prototyp znajduje się w Muzeum Podkarpackim w Krośnie. Oryginał lampy został wykonany na zlecenie Ignacego Łukasiewicza w 1853 r. przez lwowskiego rzemieślnika Adama Bratkowskiego. Lampa ta służyła Ignacemu Łukasiewiczowi i Janowi Zehowi do przeprowadzania doświadczeń laboratoryjnych związanych z wykorzystaniem destylatów ropy naftowej do celów oświetleniowych. Prototyp został wykonany ręcznie z blachy stalowej, lutowanej mosiądzem. Miał regularny cylindryczny kształt i składał się z dwóch części konstrukcyjnych oraz taśmowego ucha.
W 1853 roku Łukasiewicz i Zeh, podgrzewając ropę do temperatury 200-250 st. Celsjusza, uzyskali ciecz, którą potem rafinowali stężonym kwasem siarkowym i roztworem sodu. Otrzymali tak naftę, która oświetliła wystawę apteki. Samą lampę naftową po raz pierwszy wykorzystano 31 lipca 1853 roku w szpitalu na lwowskim Łyczakowie, by w nocy przeprowadzić operację wyrostka robaczkowego. Pacjent szczęśliwie przeżył, a lipcową datę przyjmuje się za początek przemysłu naftowego na świecie.
Wynalazek Łukasiewicza przyczynił się przede wszystkim do eksplozji przemysłu naftowego na świecie. W 1854 roku w Bóbrce koło Krosna Łukasiewicz założył pierwszą kopalnię, gdzie ropę naftową wydobywano ręcznie wiadrami na skalę przemysłową. Magazynowano w drewnianych zbiornikach i beczkami na konnych wozach przewożono do destylarni, które były odpowiednikiem dzisiejszych rafinerii. Amerykanie pierwsze kopalnie ropy naftowej uruchomili cztery lata po Łukasiewiczu, w 1858 roku i były to już odwierty, a nie ręcznie kopane szyby, skąd ropę pompowano. I tak Polacy, choć byli pierwsi na świecie, pod względem technicznym szybko zostali zdystansowani przez Amerykanów.
– Łukasiewicz był wyjątkowy. Na ropie dorobił się dużego majątku, ale sporą jego część rozdał potrzebującym. Budował kościoły, zakładał szkoły, żłobki, wspomagał powstańców styczniowych. Od 1865 roku aż do śmierci w 1882 roku mieszkał w dworze w Chorkówce, ok. 7 kilometrów od Bóbrki. Przemysł naftowy przyniósł mu pieniądze, a on wykorzystał je m.in. na budowę szkoły w Bóbrce i kościoła w Zręcinie – mówi Michał Górecki z Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego w Bóbrce. Wśród tych miejsc został też pochowany. Jego grób jest cmentarzu w Zręcinie k. Krosna.
Fakt, że rok 2022 będzie Rokiem Ignacego Łukasiewicza wiąże się z wieloma imprezami i wydarzeniami związanymi z pionierem przemysłu naftowego. Już w październiku przed budynkiem I LO w Rzeszowie, czyli przed szkołą do której uczęszczał Łukasiewicz, marszałek województwa podkarpackiego, rektor Politechniki Rzeszowskiej oraz prezydent Rzeszowa podpisali list intencyjny, w którym zabiegali o uchwalenie przez Sejm roku 2022 Rokiem Łukasiewicza oraz zadeklarowali wspólną organizację uroczystości upamiętniających Ignacego Łukasiewicza.
