Reklama
REKLAMA
Automatycznie wyświetlimy artykuł za 10 sekund
Przejdź do artykułu
Reklama
Reklama

Edward Janusz w Wiedniu. Niepublikowane dotąd zdjęcia

A A A
Antoni Adamski

Dodano: 13-02-2023

419. Podwórko mieszczańskiej kamienicy w Wiedniu. Fot. Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa

419. Podwórko mieszczańskiej kamienicy w Wiedniu. Fot. Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa

GALERIA ZDJĘĆ
366. Latarnia zdobiona rzeźbami mitologicznych bohaterów. Fot. Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa
365. Tereny wokół Prateru. Fot. Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa
387. Wejście oraz podwórko niezidentyfikowanego gmachu w Wiedniu. Fot. Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa
359. tereny wokół Prateru. Fot. Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa
422. Kompleks budynków Karl-Marx-Hof w pobliżu Heiligenstadt. Fot. Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa
420. Reklama długich i obszernych trenczy Hubertus. Fot. Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa
425. Eklektyzm widoczny w fasadach reprezentacyjnych kamienic Wiednia.  Fot. Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa
Razem z Galerią Fotografii Miasta Rzeszowa przedstawiamy cykl niepublikowanych dotąd fotografii Rodziny Edwarda Janusza. Galeria ma w swoich zbiorach blisko 2 tys. szklanych negatywów z Archiwum Edwarda Janusza i Rodziny, od okresu galicyjskiego po lata 40-te XX wieku. 
 
W drugiej połowie 2023 roku Galeria zamierza udostępnić je w formie elektronicznej za pośrednictwem powstającego właśnie Cyfrowego Archiwum GFMR. Z czasem będzie ono również obejmowało pozostałe kolekcje fotografii znajdujące się w zbiorach Galerii autorstwa m.in. Jacka Fischera, Jerzego Jawczaka, Zdzisława Postępskiego oraz członków dawnego Rzeszowskiego Towarzystwa Fotograficznego. Kolejne fotografie będą stopniowo opisywane i udostępniane on-line w formie umożliwiającej dokładne poznanie całej kolekcji. 
 
Reklama
Dodatkowo niektóre z nich będzie można zamówić w limitowanych seriach wydruków wykonywanych w technologii archiwalnej, na najwyższej jakości papierowych podłożach. W ten sposób pasjonaci nie tylko dobrej fotografii, ale również historii miasta i dawnego Rzeszowa będą mogli stworzyć we własnych domach coś w rodzaju mini-galerii albo też podarować taki wydruk w formie eleganckiego prezentu.

Fotografie z Wiednia stanowią zaledwie fragment znacznie większej kolekcji szklanych negatywów Janusza w archiwum Galerii, obejmujących w znacznej części fotografie rodzinne Januszów. Prezentowane fotografie przedstawiają różne dzielnice Wiednia: od wejścia oraz podworca niezidentyfikowanego gmachu [fot. nr 387] po podwórko mieszczańskiej kamienicy [fot.419] z ulicznym skrzypkiem. Do gmachu prowadzi bogato zdobione wejście w stylu eklektycznym, z latarnią zdobioną rzeźbami mitologicznych bohaterów [fot.366]. Eklektyzm, który panował w architekturze stolicy cesarstwa w II poł. XIX stulecia widoczny także w fasadach reprezentacyjnych kamienic [fot.425]. Trudność w dokładnej identyfikacji wynika stąd, iż w czasie II wojny  tysiące domów i mieszkań w Wiedniu zostało zniszczonych.
 
Kompleks budynków Karl-Marx-Hof w pobliżu Heiligenstadt. Fot. Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa

Zdaniem Pana Grzegorza Donocika, emerytowanego pracownika ONZ mieszkającego w  Wiedniu od ponad czterdziestu lat, dwa zdjęcia [fotografie nr 359 i 365] pokazują tereny wokół Prateru. W tle widać - szczególnie na zdjęciu nr 365 - charakterystyczną kopułę i galeryjkę pawilonu wystawienniczego wybudowanego na Praterze na Światową Wystawę Expo, która miała miejsce w  1873 roku. Pawilon ten spłonął w 1937 roku i nie ma po nim śladu. Na starych zdjęciach oraz filmach widziałem pożar tego obiektu z roku 1937. Porównaj ze zdjęciami na Wikipedii: https://de.wikipedia.org/wiki/Weltausstellung1873.
Reklama

Zdjęcie nr 422 ujmuje kompleks budynków (o długości fasady 1100 m, mieszcący 1382 mieszkania) Karl-Marx-Hof w pobliżu Heiligenstadt, (końcowa stacja metra U-4) wzniesionych  jako osiedle robotnicze za rządów Socjaldemokracji w latach 1927-1930 przez architekta Karka Ehna, ucznia Otto Wagnera. Kompeks ten stoi  do dzisiaj (Wikipedia: Wien, Karl-Marx-Hof) – dodaje p. Grzegorz Donocik.

Zdjęcia można datować - na podstawie mody noszonej przez sfotografowane osoby - na pierwszą połowę lat 30-tych, przed rokiem 1935. Sylwetki kobiece,  charakterystyczne dla mody "na chłopczycę" w krótkich, luźnych w talii fasonach płaszczy i kostiumów oraz głęboko wciśniętych na głowę kapelusikach. W drugiej połowie lat 30-tych płaszcze były obszerniejsze i dłuższe: sięgały do pół łydki. Wyjątkiem jest reklama długich i obszernych trenczy Hubertus [fot. 420], których fason wywodzi się nie z żurnali, lecz z oficerskich płaszczy armii brytyjskiej z okresu I wojny światowej.
 
Wszystkie fotografie Rodziny Edwarda Janusza pochodzą z Archiwum Galerii Fotografii Miasta Rzeszowa.
 
Edward Janusz (1850-1914) urodzony we Lwowie, był studentem Politechniki Lwowskiej, a później oficerem armii austriackiej. W czasie pobytu w Raabs (Austria) zainteresował się malarstwem i fotografią. Tam  zawarł związek małżeński z Leopoldyną Krause (która będzie prowadziła  zakład w Rzeszowie po jego śmierci).  W 1880 roku Edward Janusz otworzył własny zakład fotograficzny na lwowskim Zamarstynowie. Po dwóch latach został fotografem w Złoczowie, zaś 1 lipca 1886 otworzył zakład w Rzeszowie przy ul. Sandomierskiej 18 (obecnie ul. Grunwaldzka). W 1898 r. wyróżniony został prestiżowym tytułem Cesarsko-Królewskiego Nadwornego Fotografa [cesarza Franciszka Józefa].  Pod szyldem E. Janusza firma działała w latach 1886-1951. Po śmierci założyciela - w przededniu wojny 1914 r. - zakład prowadziła Leopoldyna (która wcześniej miała swój własny zakład w Raabs). Po jej śmierci przejęła go najmłodsza córka Helena. Pomagała jej siostra, Maria i zaufani pracownicy m.in. Maria Boro. Podczas okupacji hitlerowskiej w zakładzie były też zatrudnione wnuczki Edwarda: Irena oraz Krystyna - córka Marii, matka Elżbiety Kaliszewskiej. Po drugiej wojnie zakład został prawowitym właścicielom odebrany; w 1951 r. powstała Spółdzielnia Fotografów im. 22 Lipca. Od lat 70-tych ubiegłego wieku zakład prowadzili ludzie niezwiązani już z  rodziną Januszów. Zdjęcia wywoływano tam aż do początku lat 90.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
zobacz więcej

POLECANE

RZESZÓW WEATHER
Reklama

NASI PARTNERZY

zamknij

Szanowny Czytelniku !

Zanim klikniesz „Zgadzam się” lub zamkniesz to okno, prosimy o przeczytanie tej informacji. Prosimy w niej o Twoją dobrowolną zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz przekazujemy informacje o tzw. cookies i o przetwarzaniu przez nas Twoich danych osobowych. Klikając „Zgadzam się” lub zamykając okno, zgadzasz się na poniższe. Możesz też odmówić zgody lub ograniczyć jej zakres.

Zgoda

Jeśli chcesz zgodzić się na przetwarzanie przez Zaufanych Partnerów Grupy SAGIER Twoich danych osobowych, które udostępniasz w historii przeglądania stron i aplikacji internetowych, w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i w aplikacjach w celu ustalenia Twoich potencjalnych zainteresowań dla dostosowania reklamy i oferty) w tym na umieszczanie znaczników internetowych (cookies itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie takich znaczników, kliknij przycisk „Przejdź do serwisu” lub zamknij to okno.
Jeśli nie chcesz wyrazić zgody, kliknij „Nie teraz”. Wyrażenie zgody jest dobrowolne. Możesz edytować zakres zgody, w tym wycofać ją całkowicie, przechodząc na naszą stronę polityki prywatności. Powyższa zgoda dotyczy przetwarzania Twoich danych osobowych w celach marketingowych Zaufanych Partnerów. Zaufani Partnerzy to firmy z obszaru e-commerce i reklamodawcy oraz działające w ich imieniu domy mediowe i podobne organizacje, z którymi Grupa SAGIER współpracuje.
Podmioty z Grupy SAGIER w ramach udostępnianych przez siebie usług internetowych przetwarzają Twoje dane we własnych celach marketingowych w oparciu o prawnie uzasadniony, wspólny interes podmiotów Grupy SAGIER. Przetwarzanie takie nie wymaga dodatkowej zgody z Twojej strony, ale możesz mu się w każdej chwili sprzeciwić. O ile nie zdecydujesz inaczej, dokonując stosownych zmian ustawień w Twojej przeglądarce, podmioty z Grupy SAGIER będą również instalować na Twoich urządzeniach pliki cookies i podobne oraz odczytywać informacje z takich plików. Bliższe informacje o cookies znajdziesz w akapicie „Cookies” pod koniec tej informacji.

Administrator danych osobowych

Administratorami Twoich danych są podmioty z Grupy SAGIER czyli podmioty z grupy kapitałowej SAGIER, w której skład wchodzą Sagier Sp. z o.o. ul. Mieszka I 48/50, 35-303 Rzeszów oraz Podmioty Zależne. Ponadto, w świetle obowiązującego prawa, administratorami Twoich danych w ramach poszczególnych Usług mogą być również Zaufani Partnerzy, w tym klienci.
PODMIOTY ZALEŻNE:
http://www.biznesistyl.pl/
http://poradnikbudowlany.eu/
http://modnieizdrowo.pl/
http://www.sagier.pl/
Jeżeli wyrazisz zgodę, o którą wyżej prosimy, administratorami Twoich danych osobowych będą także nasi Zaufani Partnerzy. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie na stronie naszej polityki prywatności i tam też zmodyfikować lub cofnąć swoje zgody.

Podstawa i cel przetwarzania

Twoje dane przetwarzamy w następujących celach:
• 1. Jeśli zawieramy z Tobą umowę o realizację danej usługi (np. usługi zapewniającej Ci możliwość zapoznania się z jednym z naszych serwisów w oparciu o treść regulaminu tego serwisu), to możemy przetwarzać Twoje dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.
• 2. Zapewnianie bezpieczeństwa usługi (np. sprawdzenie, czy do Twojego konta nie loguje się nieuprawniona osoba), dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszanie naszych usług i dopasowanie ich do potrzeb i wygody użytkowników (np. personalizowanie treści w usługach), jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług (np. jeśli interesujesz się motoryzacją i oglądasz artykuły w biznesistyl.pl lub na innych stronach internetowych, to możemy Ci wyświetlić reklamę dotyczącą artykułu w serwisie biznesistyl.pl/automoto. Takie przetwarzanie danych to realizacja naszych prawnie uzasadnionych interesów.
• 3. Za Twoją zgodą usługi marketingowe dostarczą Ci nasi Zaufani Partnerzy oraz my dla podmiotów trzecich. Aby móc pokazać interesujące Cię reklamy (np. produktu, którego możesz potrzebować) reklamodawcy i ich przedstawiciele chcieliby mieć możliwość przetwarzania Twoich danych związanych z odwiedzanymi przez Ciebie stronami internetowymi. Udzielenie takiej zgody jest dobrowolne, nie musisz jej udzielać, nie pozbawi Cię to dostępu do naszych usług. Masz również możliwość ograniczenia zakresu lub zmiany zgody w dowolnym momencie.

Twoje dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania, czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej strony ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy, przez czas jej wykonywania i ewentualnie okres przedawnienia roszczeń z niej (zwykle nie więcej niż 3 lata, a maksymalnie 10 lat), a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora, do czasu zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.

Przekazywanie danych

Administratorzy danych mogą powierzać Twoje dane podwykonawcom IT, księgowym, agencjom marketingowym etc. Zrobią to jedynie na podstawie umowy o powierzenie przetwarzania danych zobowiązującej taki podmiot do odpowiedniego zabezpieczenia danych i niekorzystania z nich do własnych celów.

Cookies

Na naszych stronach używamy znaczników internetowych takich jak pliki np. cookie lub local storage do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu personalizowania treści i reklam oraz analizowania ruchu na stronach, aplikacjach i w Internecie. W ten sposób technologię tę wykorzystują również podmioty z Grupy SAGIER oraz nasi Zaufani Partnerzy, którzy także chcą dopasowywać reklamy do Twoich preferencji. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz strony w Internecie. Szczegółową informację na temat plików cookie i ich funkcjonowania znajdziesz pod tym linkiem. Pod tym linkiem znajdziesz także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, aby ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.

Twoje uprawnienia

Przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych i ich przetwarzania przez nas, inne podmioty z Grupy SAGIER i Zaufanych Partnerów:
1. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych możesz ją w każdej chwili wycofać (cofnięcie zgody oczywiście nie uchyli zgodności z prawem przetwarzania już dokonanego na jej podstawie);
2. Masz również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pod tym adresem znajdziesz dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych i Twoich uprawnień.