Budowanie szopek jest jednym z najbardziej popularnych elementów bożonarodzeniowej tradycji. Chyba nie ma kościoła w Polsce, w którym na Boże Narodzenie nie stanęłaby taka szopka, najczęściej w formie makiety. Szopki są później przez cały okres Bożego Narodzenia tłumnie nawiedzane nie tylko przez dzieci, ale i całe rodziny.
Nie inaczej jest w Rzeszowie. Szczególnie ukochaną, zwłaszcza przez dzieci, jest szopka w bazylice oo. Bernardynów. Ale i w innych kościołach są równie piękne i chętnie odwiedzane.
Centralnymi postaciami każdej szopki są figury obrazujące Świętą Rodzinę: Jezusa w żłóbku, wokół którego stoją Matka Boża i św. Józef. Sceny obrazują moment przybycia pasterzy lub Trzech Mędrców. Dlatego nieodłącznym elementem każdej szopki są figury pastuszków, Trzech Mędrców (zwanych też Królami), zwierząt (bydło i owce), które według Biblii asystowały przy narodzeniu Dzieciątka, oraz aniołów.
Cała reszta (użyte materiały, elementy scenografii) zależy już wyłącznie od inwencji twórców szopek. Bywa, że tło zawiera elementy współczesne, np. przedstawia świątynię, w której znajduje się dana szopka, czy panoramę miasta. Jeżeli parafię prowadzą zakonnicy – także postacie i miejsca ważne dla danego zakonu. Często szopki ozdabiane są hasłami nawiązującymi do aktualnej sytuacji w Kościele czy Polsce. Bywa, że są one prawdziwymi dziełami sztuki, z precyzyjnie i kunsztownie wykonanymi detalami oraz skomplikowanymi mechanizmami uruchamiającymi dziesiątki figur. W niektórych parafiach, zwłaszcza prowadzonych przez franciszkanów, żywa jest tradycja tzw. żywej szopki, gdzie wierni gromadzą się na kolędowaniu wokół szopki, w której np. Święta Rodzina jest odgrywana przez aktorów-amatorów i gdzie można spotkać żywe krowy, osły czy owieczki.
Budowę szopki trzeba często zacząć na wiele dni przed świętami, by mogła ona objawić się w całej swej krasie podczas bożonarodzeniowej pasterki. W wielu kościołach szopki można podziwiać przez cały okres Bożego Narodzenia, do uroczystości Ofiarowania Pańskiego (Matki Bożej Gromnicznej, 2 lutego); w innych nieco krócej, np. do połowy stycznia. Szopka dostarcza nie tylko wrażeń estetycznych, ale zachęca także do modlitwy.
Początki tradycji bożonarodzeniowych szopek w Kościele przypisuje się św. Franciszkowi, który w XIII w. wpadł na pomysł, by w miejscowości Greccio w czasie Bożego Narodzenia urządzić szopkę: ze żłóbkiem, sianem, żywym wołem i osłem. Zakon franciszkanów zaczął propagować pomysł szopki i urządzać ją na Boże Narodzenie w swoich świątyniach. Później zwyczaj ten przejęły też inne zakony. W Polsce szopka pojawiła się pod koniec XIII w., właśnie dzięki franciszkanom.
