Alina Bosak, Katarzyna Grzebyk
Dodano: 13-04-2017
Edward Marszałek Fot. Tadeusz Poźniak
Co kraj, to obyczaj i… co rodzina to inne zwyczaje, chciałoby się powiedzieć o świętach Wielkiej Nocy, bogatych w obrzędy i tradycje. Zapytaliśmy ilustratorkę Jolę Richter-Magnuszewską, która wraz z rodziną przeprowadziła się na południe z północy Polski, oraz Edwarda Marszałka, rzecznika prasowego Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie, o to jak spędzają Wielkanoc i jakie tradycje pielęgnują.
Dla Joli i Macieja Magnuszewskich, którzy kilka lat temu osiedli w Pagorzynie koło Gorlic i tu prowadzą pracownię artystyczną „Z innej bajki”, a Jola tworzy piękne ilustracje do książek dla dzieci, święta Wielkiej Nocy mają symbolikę odrodzenia i początku nowego życia. - Na ile to możliwe, zawsze staramy się je spędzać na łonie natury i cieszymy się z tego, co już jest w naszym ogrodzie. Nie kupujemy nowalijek w sklepach, tylko korzystamy z tego, co daje nam przyroda, czyli pokrzyw, podagryczniku, bluszczyku kurdybanku, czosnku niedźwiedziego, z których robimy różnego rodzaju sosy i koktajle i podajemy je na świątecznym stole - mówi ilustratorka. - Sami też kisimy żurek i dbamy o to, by na święta było jak najmniej mięsa.
Na świątecznym stole Magnuszewskich zagości mazurek kajmakowy ze śliwkami z ich sadu oraz sernik, obowiązkowo na jajkach od kur własnego chowu. Jola Richter-Magnuszewska przyznaje, że nie lubi, gdy stół jest zbyt obfity, dlatego nie szykuje zbyt dużo wypieków.
I kto powie, że zajączek nie roznosi prezentów?
Gdy Magnuszewscy mieszkali na północy Polski, na Kaszubach, szczególnie zapamiętali zwyczaj dotyczący prezentów, które dzieciom przynosił zajączek. Dzieci dzień wcześniej przygotowują koszyczki z trawą i zostawiają je na zewnątrz, przed domem. W nocy ktoś dorosły wkłada do tych koszyczków drobne upominki i słodycze i zostawia je w ogrodzie, a dzieci gdy tylko wstają, od razu szukają koszyczków i prezentów. - Nasi synowie Ignaś i Kostek byli wtedy w wieku 3 i 6 lat i do końca nie wierzyli w to, jak zając może przynieść koszyczek. Dwa dni przed zrywaniem trawy do koszyczka pod nasze okna przyszły dwa duże zające. Wyglądało to tak, jakby sprawdzały, czy nasze dzieci są grzeczne i czy zasługują na prezenty. Zające patrzyły się na nas, a my na nich, a Kostek z pełną powagą stwierdził, że teraz już wierzy w to, że to zając roznosi koszyczki - opowiada Jola Richter-Magnuszewska. - Kiedy w przedszkolu dzieci już przestawały wierzyć w zajączka, nasi chłopcy byli pewni, że jednak tak jest. Historia z zajączkiem nabrała mocy, bo widzieli ją na własne oczy.
Rodzina Magnuszewskich. Fot. Tadeusz Poźniak
Pamięta też charakterystyczny zwyczaj, gdy chłopaki przychodzili z gałązkami jałowca lub brzozy, by uderzać dziewczyny po nogach, co było bardzo bolesne. - Przychodzili z samego rana, by zastać dziewczynę jeszcze w łóżku i dobrze „wydyngować” jej gołe nogi - dodaje.
Kiedy osiedli na południu Polski w Pagorzynie koło Gorlic, w tradycjach wielkanocnych najbardziej zaskoczyły ich ogniska judaszowe, które rozpalane są w Wielki Czwartek. Zwyczaj ten ma symbol oczyszczający. Tak jak na Kaszubach, tak i tutaj ich synowie barwią pisanki naturalnymi barwnikami, a więc czerwoną kapustą, kurkumą czy łupinami z cebuli. – Najbardziej podobają nam się te barwione czerwoną kapustą – przyznają.
Edward Marszałek: podtrzymuję utarte tradycje
Edward Marszałek, rzecznik prasowy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krośnie, w czasie Świąt Wielkanocnych wraz z żoną i córką podtrzymuje utarte od lat tradycje.
– Odkąd pamiętam w Wielki Piątek wyruszam na Drogę Krzyżową w Bieszczady. W poprzednich latach na Tarnicę, a w tym roku – na szczyt Smereka. W Wielką Sobotę zaczynają się radosne święta. Od rana szykujemy pisanki. Tradycyjnym sposobem – jajka gotuje się w łupinach cebuli, a potem wyskrobujemy na nich nożykiem wzory. Od dwudziestu paru lat to robimy całą rodziną i nie uważam wykonywania pisanek za niemęskie zajęcie. Każdy wykonuje swoje ulubione wzory. Bazie, zajączki i inne zabawne rysunki. Moją specjalnością jest jeleń z okazałym porożem. Z pisankami trzeba się spieszyć, bo zaraz jest święcenie koszyczka w kościele. I tu pojawia się nasza, prywatna tradycja – po powrocie, córka trzy razy obiega dom z poświęconym koszyczkiem. Kiedy była małą dziewczynką, żartowaliśmy, że tak trzeba, widać spodobało jej się, bo jako dorosła kobieta z tego zwyczaju nie rezygnuje. Potem, oczywiście szuka w ogrodzie „zajączka”, czyli prezentu ukrytego pod kamieniem, na gałązce. To jakieś drobiazgi, łakocie, ładnie opakowane.
Najpierw rezurekcja, potem śniadanie
Wielkanoc to codzienne uroczystości religijne. - Zawsze w Wielką Niedzielę uczestniczę w rezurekcji. Nie wyobrażam sobie innej możliwości, by celebrować potem śniadanie wielkanocne. W moim rodzinnym domu mama i tato zawsze zaczynali je od podzielenia pierwszego jajka na tyle części, ilu jest osób przy śniadaniu. Każdy zjadał jedną. I do dziś tę tradycję kultywujemy. Nie ma na stole żuru, bo takiego zwyczaju u nas nigdy nie było. Na śniadanie zjada się takie produkty, jakie zostały poświęcone w koszyczku – od wędliny, poprzez jajka, chrzan, ćwikłę. Specjalnością domu są jajka faszerowane. Kolorowe i smaczne, ale co w nich jest dokładnie nie wiem, bo szczerze mówiąc, kuchnia to nie jest moja specjalność.
Święta spędzają z rodziną. – Zawsze w tych dniach odwiedzamy cmentarz. Tam w tej chwili spoczywa już bardzo wielu moich znajomych. Pamiętam o nich także w czasie Wielkanocy. Odwiedzamy się z rodziną, ale to nie są huczne biesiady. Chociaż to święta radosne, to jednak spokojne. Przynajmniej do Lanego Poniedziałku. Wtedy, kto pierwszy wstanie, ten wygrywa. Kto zaśpi - pościel na jego łóżku jest do wymiany. W moim Krościenku nie biega się już tego dnia z wiadrami jak kiedyś. Nie ma tez czyhania na strychu, by chlusnąć na kogoś wodą z góry, ale młodzież o zwyczaju nie zapomina i widać, że wciąż tego dnia dobrze się bawi.
KOMENTARZE
Święta Wielkiej Nocy!
Dyskusje o przewadze świąt Bożego Narodzenia nad Wielkanocą przypominają tyrady z cyklu; pierwsza była...
Smak Wielkanocy
Święta Wielkanocne przypadające na przełomie zimy i wiosny przypominają nam o odradzającym się świecie, dlatego też...
Kiermasze wielkanocne czas zacząć!
Zwyczajowo, na kilkanaście dni przed Wielkanocą organizowane są kiermasze, na...
Wielkanocne smaki świata
Jak smakują polskie przysmaki z wielkanocnego stołu, wiemy wszyscy, ale jakie smakołyki przy okazji Wielkiej Nocy trafiają na stoły Szkotów, Chorwatów, albo Brazylijczyków, już niekoniecznie. W hotelu i restauracji "Jaś Wędrowniczek" w Rymanowie...
Niedziela Palmowa - w oczekiwaniu na Wielkanoc
Szósta niedziela Wielkiego Postu, nazywana Niedzielą Palmową, czyli Męki Pańskiej, rozpoczyna obchody Wielkiego Tygodnia i oczekiwanie na święta upamiętniające zmartwychwstanie Chrystusa. W naszej tradycji...
Od mazura do kankana na Zamku w Krasiczynie
Dobiega końca 58. Muzyczny Festiwal w Łańcucie. W piątek odbył...
Zachwycające granie Jednego Serca Jednego Ducha. Już 17. raz
Koncert Jednego Serca Jednego...
Marian Dziędziel otworzył rzeszowskie Kino za Rogiem
Marian Dziędziel, aktor znany m.in. z filmów Wojciecha Smarzowskiego, Kingi Dębskiej oraz Władysława Pasikowskiego przeciął wstęgę w rzeszowskim Kinie za Rogiem. W nowym lokalu, nieopodal...
Polonusi w tańcach narodowych z czterech stron świata
W Rzeszowie trwa XVIII Światowy Festiwal Polonijnych Zespołów Folklorystycznych. W poniedziałek 33 zespoły z 11 krajów wystąpiły w koncercie Folklor Narodów Świata „Z czterech stron…”...
W piątek urodzinowy koncert dla Stańki. W Rzeszowie zagrają gwiazdy jazzu
11 lipca skończyłby 77 lat. Magazyn New York Times pisał o nim: "Jeden z najbardziej oryginalnych i twórczych trębaczy jazzowych na świecie". Tomasz...
Polonusi z całego świata zjadą w lipcu do Rzeszowa
W drugiej połowie lipca Rzeszów stanie się gospodarzem XVIII Światowego Festiwalu Polonijnych Zespołów Folklorystycznych. Przyjadą 33 zespoły z 11 krajów – w sumie blisko tysiąc osób...
![Już niedługo III Letnie Spotkania Teatralne "Kołowrotek" [PROGRAM]](/imgcms.php?file=_foty_news/46345_kolowrotek.jpg&w=170&h=105)
Już niedługo III Letnie Spotkania Teatralne "Kołowrotek" [PROGRAM]
Autorskie i niezależne polskie teatry m.in. z Gdyni, Warszawy, Raciborza, Radomia zjadą na III Letnie Spotkania Teatralne "Kołowrotek", które odbędą się 12-14...
Animowany film "Sklep Schaittra" do obejrzenia w Internecie
W piątek, 7 czerwca w Wojewódzkim Domu Kultury w Rzeszowie odbędzie się premiera animowanego filmu "Sklep Schaittra" autorstwa Bartosza Babelskiego i Jacka Guta. Fabuła wykonana...
Europejskie makatki kuchenne w Rudniku nad Sanem
Kicz czy sztuka? Ciśnie się pytanie i… nie ma wątpliwości, że to warta obejrzenia sztuka codzienna, którą coraz trudniej odgrzebać nam w pamięci, a która w życiu naszych babek i prababek zajmowała...
Rusza kino plenerowe w Ogrodach Bernardyńskich
Tegoroczne Wakacyjne Kino Plenerowe w rzeszowskich Ogrodach Bernardyńskich zainauguruje "Zimna Wojna" w reżyserii Pawła Pawlikowskiego. To jeden z 10 seansów filmowych, które będą wyświetlane w każdą...
![Za dwa lata S19 połączy Rzeszów z Lublinem [MAPA, ZDJĘCIA]](/imgcms.php?file=_foty_news/46502_s19_2.jpg&w=255&h=142)
![Już niedługo III Letnie Spotkania Teatralne "Kołowrotek" [PROGRAM]](/imgcms.php?file=_foty_news/46345_kolowrotek.jpg&w=255&h=142)
