Do końca 2013 roku oddanie budynku w stanie surowym, a pod koniec 2014 roku oficjalne otwarcie Muzeum Polaków Ratujących Żydów na Podkarpaciu im. Rodziny Ulmów. Takie są plany. Na razie ogłoszono przetarg na wykonawcę placówki, ale według założeń prace mają się rozpocząć jeszcze w pierwszym kwartale br.
– Całkowite koszty wybudowania muzeum znane będą po przeprowadzeniu przetargów, ale szacujemy, że zamkniemy się kwotą 7,5 mln zł. Zgodnie z harmonogramem zakończenie prac i otwarcie muzeum planowane jest na koniec 2014 roku – mówi Grażyna Ulma, zastępca dyrektora Muzeum-Zamku w Łańcucie, które jest inwestorem i realizuje ten projekt.
Placówka ma upamiętnić nie tylko rodzinę Ulmów, której imię jest w nazwie, ale wszystkich z naszego regionu, którzy w czasie II wojny światowej ratowali Żydów. Muzeum powstaje w Markowej, gdzie 24 marca 1944 roku niemieccy żandarmi rozstrzelali dwie żydowskie rodziny: Szallów i Goldmanów oraz ukrywającą ich rodzinę Ulmów. Zginął Józef Ulma, jego ciężarna żona Wiktoria i ich dzieci: Stasia, Basia, Władzio, Franus, Antoś i Marysia oraz nienarodzone dziecko. W 1995 roku izraelski Instytut Yad Vashem pośmiertnie przyznał Józefowi i Wiktorii Ulmom medal Sprawiedliwi Wśród Narodów Świata, a od 2003 roku toczy się proces beatyfikacyjny. Natomiast w 60. rocznicę śmierci rodziny w Markowej odsłonięto pomnik upamiętniający to wydarzenie.
Budynek Muzeum powstanie przy głównej drodze w Markowej, jego projekt przygotowała pracownia Nizio Design International, która zwyciężyła w konkursie. Ich propozycja została wybrana spośród 10 pomysłów spełniających wymagania regulaminu. Swoją bryłą budynek nawiązuje do tradycyjnego domu wiejskiego z dwuspadowym dachem i tylną częścią przekształcającą się w ostry graniastosłup. Tuż obok Muzeum powstanie Sad Pamięci, dla którego inspiracją był Ogród Sprawiedliwych w Yad Vashem. Zostaną tu posadzone drzewka, a pod każdym z nich umieszczony zostanie granitowy kamień z nazwiskiem osoby, która ratowała Żydów. Takie same kamienie znajdą się na placu przed wejściem do Muzeum. W środku, w centralnym miejscu ulokowana będzie przeszklona bryła o wymiarach 5×8 m ze zdjęciami domu i rodziny Ulmów. W Muzeum będą również prezentowane postaci innych mieszkańców regionu, którzy w czasie II wojny światowej ratowali Żydów.
