Lanie woskiem, wyścig butów, rzucanie skórką od jabłka… to andrzejkowe wróżby dobrze znane przez wszystkich, ale na tym nie koniec. Nie każdy wie, że dawniej do najpopularniejszych wróżb należało sianie ziaren konopi i lnu. Kiedyś imieniny św. Andrzeja była zarezerwowane na zabawę wyłącznie dla dziewcząt, które chciały sobie wywróżyć pomyślne małżeństwo. Z biegiem czasu zmieniły się potrzeby i obyczaje, więc tradycja andrzejkowa ewoluowała.
Tradycja wróżb w dzień św. Andrzeja jest w pewien sposób związana z rokiem liturgicznym i postrzeganiem w tradycji ludowej św. Katarzyny i św. Andrzeja jako rodzeństwa. Obydwie postacie mają swoje święta w kalendarzu „niedaleko od siebie”. To właśnie do tych postaci zwracali się kawalerowie i panny, aby pomogli oni, w swoje święto, odczytać im przyszłość związaną z wyjściem za mąż i ożenkiem. Kiedyś takie wróżby były bardzo istotne - mówi Jolanta Dragan, kustosz Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej.
Rok liturgiczny ma tutaj duże znaczenie, ponieważ właśnie w tym czasie rozpoczyna się Adwent, czas postu i oczekiwania na święta Bożego Narodzenia. Gdyby rozważać sam termin, zapominając o tym, że jest to początek Adwentu, a więc data ważna i przełomowa, to święto Andrzeja i Katarzyny nie powinny mieć związku z tradycją wróżb i „zaglądania w przyszłość”.
- Wróżby to de facto próba odsunięcia pewnej zasłony, możliwość zajrzenia do innego świata. Zwykle robiło się to wtedy, kiedy nastawał szczególny czas, jak na przykład przesilenie letnie, wiosenne, równonoc czy obrzędy zaduszkowe. Były to zazwyczaj terminy, w których jak wierzono, granica pomiędzy życiem, a śmiercią jest bardzo cienka. Zmarli mogli odwiedzać ziemię, a żywi mogli zaglądać w obcy świat tych, którzy już odeszli. Jeżeli pamiętamy, że w roku liturgicznym rozpoczyna się Adwent, data 30 listopada staje się istotna – dodaje Jolanta Dragan.
Dzień św. Andrzeja rozpoczyna Adwent. To okres, w którym oczekiwanie na narodziny Chrystusa zwiastuje wiele zmian. W niektórych domach zmieniała się omasta dań podczas postu, w innych dołączano olej do potraw, w niektórych zmieniano nawet cały jadłospis. W życiu katolickim da się zauważyć różnicę, pomiędzy Adwentem, a pozostałym okresem w roku liturgicznym. W tradycji ludowej dzień 30 listopada uchodził za moment wyjątkowy.
- To, że panny i kawalerowie są ciekawi swojego losu to nic nadzwyczajnego. Do dzisiaj jest podobnie. Różnica jest znacząca przede wszystkim w podejściu do wróżb. Dawniej wróżby katarzynkowe i andrzejkowe były czymś mocno opiniotwórczym. Kiedy panny zbierały się w izbie w dzień św. Andrzeja i wróżyły sobie przyszłość, uznawały to za moment szczególny i bardzo głęboko wierzyły, w to, że ta wróżba się spełni. Dzisiaj może niekoniecznie, jednak hołdując tradycji, dalej przeprowadza się niektóre z wróżb – wyjaśnia Jolanta Dragan.
- Wróżba, której w zasadzie nikt dzisiaj nie pamięta związana jest z konopią i lnem. Dziewczyny siały ziarna tych roślin, a jeżeli te wzrosły do Wigilii, oznaczało to, że panna wyjdzie za mąż niebawem. Zachowały się nawet oryginalne teksty, pewnego rodzaju magiczne formuły, które dziewczęta wymawiały podczas siania ziaren: Święty Andrzeju, ja tobie len siej, daj mnie znać, z kim się będę brać. Rośliny siano lewą ręką. Tradycja ta podkreśla szczególny okres podczas andrzejek – informuje kustosz Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej.
Panny nasłuchiwały też szczekania psa. Z kierunku, z którego dobiegał odgłos zwierzęcia, miał w przyszłości przybyć wybranek.
Nieznaną wróżbą było także wpatrywanie się w lustro w samotności tuż przed północą, przy zapalonej świecy poświęconej dla św. Andrzeja. Panna modliła się i prosiła, by święty pomógł jej zobaczyć twarz przyszłego męża. Kobiety wpatrywały się ciągle w swoje odbicie, czekając na to, aż ujrzą „wybranka z lustra”. Na Śląsku w Niemczech wróżba głosiła, że panna ma siedzieć przed lustrem nago.
Panna, która chciała poznać imię swojego przyszłego męża pisała na karteczkach imiona mężczyzn, którzy w tym okresie starali się zdobyć jej serce i wkładała przed snem pod poduszkę wraz z jedną pustą kartką. O poranku wyciągała jedną z nich i sprawdzała, który adorator jest jej przeznaczony. Jeżeli kawałek papieru był pusty, oznaczało to, że żaden z wypisanych kawalerów nie zostanie mężem dziewczyny.
Zanim klikniesz „Zgadzam się” lub zamkniesz to okno, prosimy o przeczytanie tej informacji. Prosimy w niej o Twoją dobrowolną zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz przekazujemy informacje o tzw. cookies i o przetwarzaniu przez nas Twoich danych osobowych. Klikając „Zgadzam się” lub zamykając okno, zgadzasz się na poniższe. Możesz też odmówić zgody lub ograniczyć jej zakres.
Zgoda
Jeśli chcesz zgodzić się na przetwarzanie przez Zaufanych Partnerów Grupy SAGIER Twoich danych osobowych, które udostępniasz w historii przeglądania stron i aplikacji internetowych, w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i w aplikacjach w celu ustalenia Twoich potencjalnych zainteresowań dla dostosowania reklamy i oferty) w tym na umieszczanie znaczników internetowych (cookies itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie takich znaczników, kliknij przycisk „Przejdź do serwisu” lub zamknij to okno.
Jeśli nie chcesz wyrazić zgody, kliknij „Nie teraz”.
Wyrażenie zgody jest dobrowolne. Możesz edytować zakres zgody, w tym wycofać ją całkowicie, przechodząc na naszą stronę polityki prywatności.
Powyższa zgoda dotyczy przetwarzania Twoich danych osobowych w celach marketingowych Zaufanych Partnerów. Zaufani Partnerzy to firmy z obszaru e-commerce i reklamodawcy oraz działające w ich imieniu domy mediowe i podobne organizacje, z którymi Grupa SAGIER współpracuje.
Podmioty z Grupy SAGIER w ramach udostępnianych przez siebie usług internetowych przetwarzają Twoje dane we własnych celach marketingowych w oparciu o prawnie uzasadniony, wspólny interes podmiotów Grupy SAGIER. Przetwarzanie takie nie wymaga dodatkowej zgody z Twojej strony, ale możesz mu się w każdej chwili sprzeciwić. O ile nie zdecydujesz inaczej, dokonując stosownych zmian ustawień w Twojej przeglądarce, podmioty z Grupy SAGIER będą również instalować na Twoich urządzeniach pliki cookies i podobne oraz odczytywać informacje z takich plików. Bliższe informacje o cookies znajdziesz w akapicie „Cookies” pod koniec tej informacji.
Administrator danych osobowych
Administratorami Twoich danych są podmioty z Grupy SAGIER czyli podmioty z grupy kapitałowej SAGIER, w której skład wchodzą Sagier Sp. z o.o. ul. Mieszka I 48/50, 35-303 Rzeszów oraz Podmioty Zależne. Ponadto, w świetle obowiązującego prawa, administratorami Twoich danych w ramach poszczególnych Usług mogą być również Zaufani Partnerzy, w tym klienci.
PODMIOTY ZALEŻNE:
http://www.biznesistyl.pl/ http://poradnikbudowlany.eu/ http://modnieizdrowo.pl/ http://www.sagier.pl/ Jeżeli wyrazisz zgodę, o którą wyżej prosimy, administratorami Twoich danych osobowych będą także nasi Zaufani Partnerzy. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie na stronie naszej polityki prywatności i tam też zmodyfikować lub cofnąć swoje zgody.
Podstawa i cel przetwarzania
Twoje dane przetwarzamy w następujących celach:
• 1. Jeśli zawieramy z Tobą umowę o realizację danej usługi (np. usługi zapewniającej Ci możliwość zapoznania się z jednym z naszych serwisów w oparciu o treść regulaminu tego serwisu), to możemy przetwarzać Twoje dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.
• 2. Zapewnianie bezpieczeństwa usługi (np. sprawdzenie, czy do Twojego konta nie loguje się nieuprawniona osoba), dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszanie naszych usług i dopasowanie ich do potrzeb i wygody użytkowników (np. personalizowanie treści w usługach), jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług (np. jeśli interesujesz się motoryzacją i oglądasz artykuły w biznesistyl.pl lub na innych stronach internetowych, to możemy Ci wyświetlić reklamę dotyczącą artykułu w serwisie biznesistyl.pl/automoto. Takie przetwarzanie danych to realizacja naszych prawnie uzasadnionych interesów.
• 3. Za Twoją zgodą usługi marketingowe dostarczą Ci nasi Zaufani Partnerzy oraz my dla podmiotów trzecich. Aby móc pokazać interesujące Cię reklamy (np. produktu, którego możesz potrzebować) reklamodawcy i ich przedstawiciele chcieliby mieć możliwość przetwarzania Twoich danych związanych z odwiedzanymi przez Ciebie stronami internetowymi. Udzielenie takiej zgody jest dobrowolne, nie musisz jej udzielać, nie pozbawi Cię to dostępu do naszych usług. Masz również możliwość ograniczenia zakresu lub zmiany zgody w dowolnym momencie.
Twoje dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania, czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej strony ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy, przez czas jej wykonywania i ewentualnie okres przedawnienia roszczeń z niej (zwykle nie więcej niż 3 lata, a maksymalnie 10 lat), a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora, do czasu zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.
Przekazywanie danych
Administratorzy danych mogą powierzać Twoje dane podwykonawcom IT, księgowym, agencjom marketingowym etc. Zrobią to jedynie na podstawie umowy o powierzenie przetwarzania danych zobowiązującej taki podmiot do odpowiedniego zabezpieczenia danych i niekorzystania z nich do własnych celów.
Cookies
Na naszych stronach używamy znaczników internetowych takich jak pliki np. cookie lub local storage do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu personalizowania treści i reklam oraz analizowania ruchu na stronach, aplikacjach i w Internecie. W ten sposób technologię tę wykorzystują również podmioty z Grupy SAGIER oraz nasi Zaufani Partnerzy, którzy także chcą dopasowywać reklamy do Twoich preferencji. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz strony w Internecie. Szczegółową informację na temat plików cookie i ich funkcjonowania znajdziesz pod tym linkiem. Pod tym linkiem znajdziesz także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, aby ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.
Twoje uprawnienia
Przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych i ich przetwarzania przez nas, inne podmioty z Grupy SAGIER i Zaufanych Partnerów:
1. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych możesz ją w każdej chwili wycofać (cofnięcie zgody oczywiście nie uchyli zgodności z prawem przetwarzania już dokonanego na jej podstawie);
2. Masz również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pod tym adresem znajdziesz dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych i Twoich uprawnień.
