Aneta Gieroń, Narodowy Instytut Dziedzictwa
Dodano: 22-06-2013
Cztery drewniane cerkwie z Podkarpacia: cerkiew św. Paraskiewy w Radrużu, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu, cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku oraz cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Razem z nimi na Listę UNESCO trafiły też cztery cerkwie z Małopolski i osiem z Ukrainy.
To pierwszy wpis polskich zabytków na Listę UNESCO od 7 lat. Ostatnim była Hala Stulecia we Wrocławiu. O wpis 16. drewnianych cerkwi – polskich i ukraińskich – starał się Narodowy Instytut Dziedzictwa wraz z przedstawicielami strony ukraińskiej: Państwowym Historyczno-Architektonicznym Rezerwatem w Żółkwi oraz Naukowo- Badawczym Instytutem badania Zabytków w Kijowie.
Z Małopolski na Liście UNESCO znalazły się: cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku, cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach, cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu oraz cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych.
Cerkwie na Ukrainie
Pozostałe 8 cerkwi znajduje się po ukraińskiej stronie granicy. Są to: z obwodu lwowskiego - cerkiew Zesłania Ducha Świętego w Potyliczu, cerkiew św. Dymitra w Matkowie, cerkiew Świętej Trójcy w Żółkwi, cerkiew św. Jerzego w Drohobyczu, z obwodu iwanofrankowskiego - cerkiew św. Ducha w Rohatyniu, cerkiew Narodzenia Theotokos w Werbiążu Niżnym, z obwodu zakarpackiego - cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego w Jasinie i cerkiew św. Michała Archanioła w Użoku.
Wszystkie wymienione cerkwie zlokalizowane są w północnej strefie Karpat Zachodnich. Najstarsze zachowane drewniane cerkwie w obszarze polskich i ukraińskich Karpat pochodzą z końca XV i początku XVI wieku. Świątynie te stanowią najdoskonalsze osiągnięcia drewnianej architektury cerkiewnej swoich czasów i do dziś zdumiewają skomplikowanymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi.
Różnorodność form i typów, doskonałość ciesielskich rozwiązań konstrukcyjnych oraz odmienność stylistyczna – to właśnie wyróżnia drewniane budownictwo cerkiewne w obszarze polskich i ukraińskich Karpat od drewnianego budownictwa sakralnego pozostałej części Europy.
Cerkiew św. Paraskiewy w Radrużu z 1583 roku, to najstarsza i najlepiej zachowana cerkiew drewniana w Polsce. Zbudowana bez użycia gwoździ – wszystkie łączenia były drewniane, stoi do dziś. Że jest bardzo stara można poznać po specyficznej trójdzielnej budowie. Wyraźnie były oddzielone babiniec (część tylko dla kobiet) nawa (bliżej ołtarza, część dla mężczyzn) i prezbiterium (przestrzeń przeznaczona tylko dla kapłanów i służby liturgicznej). Każda z tych trzech części była nakryta oddzielnym dachem lub kopułą.
Cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku pochodzi z 1791 r. Warta obejrzenia tym bardziej, że prezentuje archaiczny styl budowania cerkwi bojkowskich. Jedyny tego typu obiekt zachowany w Bieszczadach i jeden z trzech w Polsce.
Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu z 1615 roku jest jedną z najstarszych drewnianych świątyń greckokatolickich w Polsce. Cerkiew wyróżnia się oryginalną, bardzo harmonijną bryłą. Jest to budowla jednonawowa, czwórdzielna, wykonana całkowicie z drewna, o konstrukcji zrębowej.
Cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku jest jedną z dwóch zachowanych w Polsce cerkwi typu wschodniołemkowskiego. Użytkowana obecnie jako świątynia prawosławna cerkiew zbudowana została w 1803 r. W jej wnętrzu zachował się kompletny ikonostas i dwa ciekawe ołtarze boczne. Obok cerkwi wznosi się, najwyższa w polskich Karpatach, drewniana dzwonnica.
Cerkiew św. Paraskiewy w Radrużu.
KOMENTARZE
W podkarpackich lasach jest 50 km tras biegowych dla narciarzy
Muczne, Ustianowa, Wetlina...
Ponad 10 milionów jodeł i buków posadzą w podkarpackich lasach
Ponad 13 mln sadzonek...
Tajemnice biologii - pierwsza Podkarpacka Noc Biologów na UR
Jak określić wiek drzewa? O...
Kto z Podkarpacia ma szansę na Listę UNESCO?
Z Anną Fortuną-Marek, kierowniczką Narodowego Instytutu Dziedzictwa - Oddział Terenowy w Rzeszowie, rozmawia Antoni Adamski
Film promocyjny o Krośnie zdobywa nagrody
Niespełna 5-minutowa produkcja z Podkarpacia "One day in Krosno" została...
Święta Łucja dnia przyrzuca. Adwent w tradycji ludowej
W niedzielę, 1 grudnia rozpocznie...
Najlepsze dzieła malarstwa współczesnego w BWA w Rzeszowie
W rzeszowskim Biurze Wystaw Artystycznych można podziwiać najlepsze prace 5.Triennale Polskiego Malarstwa Współczesnego - Jesienne Konfrontacje - Rzeszów 2019. To najważniejszy...
Wataha nadciąga! W piątek premiera trzeciego sezonu popularnego serialu
Rusza trzeci sezon jednego z najpopularniejszych seriali w Polsce. Pierwszy odcinek "Watahy", do której zdjęcia kręcono w Bieszczadach, będzie miał...
Przed Bożym Narodzeniem "Opowieść wigilijna" w Teatrze Maska
Kilka tygodni przed Bożym Narodzeniem w Teatrze "Maska" w Rzeszowie warto znaleźć wolny termin i koniecznie wybrać się na "Opowieść wigilijną" - najpopularniejszą...
Poznaj sekrety Rzeszowa z Aliną Bosak i Katarzyną Grzebyk
Rzeszów to dziś ponad 200 tys. miasto, które w ostatniej dekadzie przeżywa najszybszy rozwój w swojej prawie 700-letniej historii. To też miasto z niezwykle barwną historią i...
"Otello tonight" - Teatr Przedmieście zaprasza na premierę
Arcydzieło literatury światowej – "Otello tonight!" wg dramatu Williama Szekspira – już w najbliższą sobotę i niedzielę, 7 i 8 grudnia, zobaczyć będzie można w Teatrze...
Henryk Sienkiewicz w obrazkach. Nowa książka Wojciecha Birka
"Quo vadis" czy "Ogniem i mieczem" w postaci komiksu? Czemu nie! Wojciech Birek, jeden z najlepszych polskich tłumaczy komiksu i jednocześnie pracownik naukowy Uniwersytetu Rzeszowskiego...
Śmiech Wzbroniony, ale seks już niekoniecznie. Premiera w Teatrze Bo Tak
Sztuką "Śmiech Wzbroniony" znakomitego chorwackiego pisarza, Miro Gavrana, Teatr Bo Tak otworzył sezon artystyczny 2019/2020 i drugi już rok działalności...
Mamy dług wobec ukraińskich Sprawiedliwych
– Zamiast zaczynać od słów: "Wyście nas mordowali", powinniśmy mówić: "Wiesz, była taka Ukrainka, Chruścielowa. Zginęła, ratując małą dziewczynkę". Myślę, że mamy dług wobec tych Ukraińców...