REKLAMA
Automatycznie wyświetlimy artykuł za 10 sekund
Przejdź do artykułu
Reklama
Reklama
Alina Bosak
Dodano: 30-05-2016
Fot. Maciej Mikulski/Teatr im. W. Siemaszkowej
GALERIA ZDJĘĆ
Dla każdego miłośnika sztuki Beksińskiego najnowszy spektakl Teatru im. Wandy Siemaszkowej to dzieło obowiązkowe. Jednak nie tylko oni znajdą w wypełnionej obrazami artysty i muzyką Jerzego Satanowskiego sztuce wzruszenie. „Beksiński. Obraz bez tytuł” to przejmujący esej o twórcy i cenie, jaką płaci za swój dar.
Jerzy Satanowski w wywiadach nie ukrywał, że koncepcja spektaklu, do którego realizacji w pierwszej chwili się zapalił, a później dał dopaść zwątpieniu, czy w ogóle można twórczość Beksińskiego w udany sposób przenieść na scenę, zmieniała się. Do samej premiery coś wyrzucał, dodawał, poprawiał, a i po niej w foyer Teatru im. Wandy Siemaszkowej zapowiedział, że to jeszcze nie koniec ulepszeń. Dążenie do doskonałości cechowało również Beksińskiego, więc to dobrze, że sztuki tych dwóch spotkały się w Rzeszowie. Zderzenia dwóch światów dzieją się w tej sztuce wielokrotnie.
Najpierw scena. Po lewej mieszkanie Beksińskiego. Króluje sprzęt Unitry z lat 70-80-tych - kultowe słuchawki, wieża, a na samym środku telewizor Antares. Półki ciasno zastawiona kasetami. Wszędzie poprzykręcane lampy biurowe, także nad sztalugami wciśniętymi między meblościankę. W kuchni dużo coca-coli, czajnik, garnek, stół. Skrzecząca, mało ciekawa rzeczywistość. A w głębi sceny okno, za którymi pulsują obrazy Beksińskiego, zaprzeczenie świata, w którym zostały stworzone. Fascynujące abstrakcje, z dziwadłami jak w baśniach braci Grimm, trochę przerażające, a zarazem piękne. Wyświetlane w olbrzymim powiększeniu oddają głębię i przestrzeń dzieł artysty, która staje się kontrą dla ciasnego mieszkania, małego kącika, w którym powstawały.
Każdej z dziesięciu scen, na jakie podzielono spektakl, towarzyszy jeden obraz. To subiektywny wybór Jerzego Satanowskiego i jak on sam zastrzega, każdy zapewne dokonałby innego, szukając swojego ulubionego zestawu. Ten dokonany przez reżysera dobrze oddaje różne odcienie sztuki malarza, a czy układa się w przesłanie? Niekoniecznie. To bardziej nastrój niż uchwytne zdanie. Dziwność świata, jakiś smutek, przemijanie. Przedłużeniem świata z obrazów jest prawa strona sceny – plątanina korzeni, a może żył, w której środku tkwi dwójka aktorów – Dagny Cipora i Mateusz Mikoś. Wykonywane przez nich piosenki i recytacje są łącznikiem pomiędzy kolejnymi scenami. Kilka tekstów specjalnie napisał Jan Wołek. Jest poezja Leśmiana, Rilkego, Tymoteusza Karpowicza, Borhesa. Wszystko z muzyką Jerzego Stanowskiego, która wypełnia cały spektakl. Melancholijna, nieco smutna towarzyszy widzowi nieustannie. Beksiński słuchał muzyki przecież godzinami. Im głośniej, tym lepiej. Stale szukał wzmacniacza idealnego.
Jerzy Satanowski w wywiadach nie ukrywał, że koncepcja spektaklu, do którego realizacji w pierwszej chwili się zapalił, a później dał dopaść zwątpieniu, czy w ogóle można twórczość Beksińskiego w udany sposób przenieść na scenę, zmieniała się. Do samej premiery coś wyrzucał, dodawał, poprawiał, a i po niej w foyer Teatru im. Wandy Siemaszkowej zapowiedział, że to jeszcze nie koniec ulepszeń. Dążenie do doskonałości cechowało również Beksińskiego, więc to dobrze, że sztuki tych dwóch spotkały się w Rzeszowie. Zderzenia dwóch światów dzieją się w tej sztuce wielokrotnie.
Najpierw scena. Po lewej mieszkanie Beksińskiego. Króluje sprzęt Unitry z lat 70-80-tych - kultowe słuchawki, wieża, a na samym środku telewizor Antares. Półki ciasno zastawiona kasetami. Wszędzie poprzykręcane lampy biurowe, także nad sztalugami wciśniętymi między meblościankę. W kuchni dużo coca-coli, czajnik, garnek, stół. Skrzecząca, mało ciekawa rzeczywistość. A w głębi sceny okno, za którymi pulsują obrazy Beksińskiego, zaprzeczenie świata, w którym zostały stworzone. Fascynujące abstrakcje, z dziwadłami jak w baśniach braci Grimm, trochę przerażające, a zarazem piękne. Wyświetlane w olbrzymim powiększeniu oddają głębię i przestrzeń dzieł artysty, która staje się kontrą dla ciasnego mieszkania, małego kącika, w którym powstawały.
Każdej z dziesięciu scen, na jakie podzielono spektakl, towarzyszy jeden obraz. To subiektywny wybór Jerzego Satanowskiego i jak on sam zastrzega, każdy zapewne dokonałby innego, szukając swojego ulubionego zestawu. Ten dokonany przez reżysera dobrze oddaje różne odcienie sztuki malarza, a czy układa się w przesłanie? Niekoniecznie. To bardziej nastrój niż uchwytne zdanie. Dziwność świata, jakiś smutek, przemijanie. Przedłużeniem świata z obrazów jest prawa strona sceny – plątanina korzeni, a może żył, w której środku tkwi dwójka aktorów – Dagny Cipora i Mateusz Mikoś. Wykonywane przez nich piosenki i recytacje są łącznikiem pomiędzy kolejnymi scenami. Kilka tekstów specjalnie napisał Jan Wołek. Jest poezja Leśmiana, Rilkego, Tymoteusza Karpowicza, Borhesa. Wszystko z muzyką Jerzego Stanowskiego, która wypełnia cały spektakl. Melancholijna, nieco smutna towarzyszy widzowi nieustannie. Beksiński słuchał muzyki przecież godzinami. Im głośniej, tym lepiej. Stale szukał wzmacniacza idealnego.
TO MOŻE CIĘ ZAINTRESOWAĆ
Reklama
W tej scenicznej przestrzeni mieszkania z kasetami, sprzętem audio, pędzlami i coca-colą ruchem przypominającym manekina przemieszcza się Malarz – wspaniała rola Roberta Chodura, świetnie odgrywającego drobiazgowość, pedantyzm, z jednej strony dziwaczność, a z drugiej i normalność artysty. Głos Chodura płynie non stop, chociaż on sam w trakcie spektaklu nie wypowiada ani jednego słowa. Porusza się, „żyje” do nagrań, których tekst stanowią wyimki z zachowanego na taśmach dziennika mówionego Beksińskiego, z jego listów do przyjaciół. Podobnie milcząca jest obecność na scenie Żony Malarza (doskonała Karolina Dańczyszyn) i Syna Malarza (udana rola gościnnie występującego Stasia Godawskiego). A jednak kiedy Zosia umrze, a Tomek popełni samobójstwo ich brak na scenie będzie do widza „krzyczał”, a samotność artysty stanie się uderzająca.
Głos płynący w spektaklu z taśmy to także odwołanie do przemijania. Ci ludzie niby tu są, niby wciąż coś przeżywają na naszych oczach, ale przecież ich już nie ma.
Z taśmy w pewnym momencie płyną słowa: „Chciałbym, by moje obrazy i rysunki przetrwały. Oczywiście jest to pragnienie absurdalne. Nikt lepiej ode mnie nie widzi tego, że jakiekolwiek przetrwanie jest niemożliwe”.
Nie wierzący w to, że możliwe jest przetrwanie po śmierci, Beksiński dokumentował swoje życie. Niemal wszystko nagrywał, fotografował, filmował. Więc jednak za jakąś formą zwycięstwa nad przemijaniem tęsknił. Spektakl Jerzego Satanowskiego w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej jest jedną wygraną bitwą. Co potwierdza zresztą wygłoszona tuż po sobotniej premierze recenzja i uznanie Wiesława Banacha, któremu Muzeum Historyczne w Sanoku zawdzięcza największy na świecie zbiór prac Beksińskiego.
Beksiński. Obraz bez tytułu
Scenariusz, reżyseria i muzyka:
Reklama
Jerzy Satanowski
Obsada:
Malarz: Robert Chodur
Żona Malarza: Karolina Dańczyszyn
Syn Malarza: Stanisław Godawski/ Michał Stępniak (kreacja dziecięca, gościnnie)
Aktorka: Dagny Cipora,
Aktor: Mateusz Mikoś
Scenografia: Anna Tomczyńska
Kostiumy: Jolanta Łobacz
Ruch sceniczny: Marta Szumieł
Multimedia: Marcin Pawełczak
Asystent scenografa: Elwira Szyszka
Inspicjent i sufler: Anna Jochym
Reklama
Rozwiń
