Jedna z najpiękniejszych bieszczadzkich dolin, której osadnicze początki sięgają XIX wieku, ale swoją „sławę” zawdzięcza pułkownikowi Kazimierzowi Doskoczyńskiemu, który w Mucznem niepodzielnie rządził w latach 1975 – 1981. Od kilku lat ta piękna, kameralna osada jest jedną z najczęściej odwiedzanych w Bieszczadach, skąd najbliżej na Bukowe Berdo, a gdzie były hotel robotników leśnych i rządowy ośrodek wypoczynkowy z czasów PRL-u, wspominają już tylko ci, którzy odwiedzają Centrum Promocji Leśnictwa. Dzięki ponad 13 mln zł, jakie w ostatnich latach Lasy Państwowe zainwestowały w historyczną budowlę, od 2016 roku do hotelu powrócili turyści. W jego bliskim sąsiedztwie wyrósł też drewniany, jodłowo – modrzewiowy kościółek zbudowany przez górali z Podhala osiadłych w bieszczadzkiej wsi Lipie.
Muczne w Dolinie Górnego Sanu, także przed wojną, w przeciwieństwie do miejscowości ulokowanych wzdłuż samego Sanu, było maleńką, właściwie leśną osadą, której nijak było się równać do światowych Sianek, Beniowej, czy zamożnego Bukowca. Ledwie osiem osad, po których śladu nie zostało po II wojnie światowej. Gdy spojrzeć na archiwalne zdjęcia Doliny Sanu z tamtych lat, to jednak nie liczne domostw rolników rzucają się w oczy najbardziej, ale niewielka powierzchnia lasów w porównaniu ze współczesnymi czasami.
- Niezwykłe widoki – przyznaje Marcin Staniszewski z Centrum Promocji Leśnictwa. – Przed wojną zalesienie tutejszych gruntów nie przekraczało 45 proc. i prowadzona była bardzo intensywna polityka eksploatacji drewna, dziś lasy zajmują 98 proc. powierzchni.
Jeszcze większe zmiany zawitały do Mucznego na początku lat 70. XX wieku. Powstał wtedy hotel robotniczy Nadleśnictwa Stuposiany jako tysięczny obiekt Lasów Państwowych zbudowany w Bieszczadach, w którym zamieszkało prawie 100 robotników zatrudnionych w leśnictwach: Sokoliki, Sianki, Bukowiec i Tarnawa. Długo to jednak nie trwało - Muczne i okoliczne lasy zachwyciły pułkownika Kazimierza Doskoczyńskiego, który był komendantem rządowych ośrodków wypoczynkowych w Łańsku, Arłamowie, Trójcy i Mucznem właśnie. Hotel przeszedł kolejną, gruntowną modernizację, w jego sąsiedztwie stanęły drewniane wille, a okolice Worka Bieszczadzkiego stały się terenem dostępnymi tylko dla PRL-owskich prominentów i dewizowych myśliwych.
Fot. Tadeusz Poźniak
W 1981 roku słynny już hotel powrócił do Lasów Państwowych, a do eleganckich pokoi i łazienek z włoskimi płytkami wrócili robotnicy leśni. Hotel coraz bardziej podupadał, po 1989 roku kolejni dzierżawcy, owszem podejmowali turystów, ale legendarne miejsce powoli chyliło się ku upadkowi.
- W 2013 roku Lasy Państwowe zdecydowały się na rozbudowę i modernizację budynku, przy której wykorzystano dużo miejscowego surowca; kamienia i drzewa – dodaje Kaja Hrabal. – W 2016 roku w słynnym hotelu otwarto Centrum Promocji Leśnictwa z 86 miejscami noclegowymi, gdzie sporo można się dowiedzieć o bieszczadzkiej faunie i florze. Bezpośrednio przy hotelu wybudowano pawilon wystawowy z największymi atrakcjami przyrodniczymi Bieszczadów - miejsce edukacji leśnej.
W tym roku ma też stanąć wiata z rozsuwanym dachem dającym możliwość obserwacji gwiazd na bieszczadzkim niebie – uważanym za jedno z piękniejszych. Powstanie też arboretum z polskimi krzewami i drzewami.
W sąsiedztwie Mucznego, które leży na terenie Nadleśnictwa Stuposiany powstało również 8 ścieżek edukacyjno – przyrodniczych, z czego dwie są profesjonalnie przygotowane dla narciarzy biegowych. Ponad 100 tys. osób co roku zagląda do Pokazowej Zagrody Żubrów, ledwie dwa kilometry oddalonej od Mucznego i niewiele mniej do plenerowego muzeum wypału węgla drzewnego z zachowaną retortą, czyli dużym stalowym piecem służącym do wypalania węgla drzewnego w warunkach leśnych. Jeszcze nie tak dawno wczesną wiosną i latem nad Bieszczadami snuły się dymy z pracujących retort. Dziś to już rzadki widok, niestety.
Punkt widokowy Pichorów w okolicy Tarnawy Niżnej przy dobrej pogodzie gwarantuje piękną panoramę na Krzemień, Kopę Bukowską, Bukowe Berdo, Halicz, a także fragment doliny potoku Roztoki. Z Mucznego wiedzie najkrótszy szlak na Bukowe Berdo, skąd można dalej wędrować na Tarnicę, Halicz i Rozsypaniec, przez wielu uważane za najpiękniejsze bieszczadzkie szlaki. Sama dolina potoku Muczny zdaje się jedną z najbardziej intymnych, gdzie do dziś stoi niewiele drewnianych osad, a na stałe mieszka tu zaledwie 35 osób.
Muczne, od 2015 roku, w prawie 200 - letniej historii, ma też swój pierwszy kościółek p.w. św. Huberta i do patrona nawiązuje jego myśliwski wystrój. M.in. 81 – kilogramowy żyrandol z poroża jelenia wykonany przez leśnika, Olafa Jóźwika z Czarnej.
Fot. Tadeusz Poźniak
- Drewniany kościół w stylu zakopiańskim zbudowali cieśle rodem z Podhala – rodzina Rychtarczyków zamieszkała w Lipiu. Jodłowo – modrzewiową budowlę zaprojektowali Agata Jasińska-Malec oraz Łukasz Hawrylik, architekci z Ustrzyk Dolnych, w której balkony jako przeciwwaga spojenia dachu wzorowana jest na zakopiańskim kościele na Krzeptówkach – opowiada Grzegorz Chudzik.
Z jego schodów rozciąga się piękny widok na całą osadę oraz Bukowe Berdo. Kto jednak chce zobaczyć, co kryje się za rogiem drogi wijącej w głąb lasu, warto, by powędrował do Tarnawy Niżnej, a najlepiej do Bukowca, skąd wychodzi szlak do Beniowej, Grobu Hrabiny i umownych źródeł Sanu. Piękna podróż, gwarantująca cudne widoki, ale i przedwojenne historie związane z Bieszczadzkim Workiem.
Zanim klikniesz „Zgadzam się” lub zamkniesz to okno, prosimy o przeczytanie tej informacji. Prosimy w niej o Twoją dobrowolną zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz przekazujemy informacje o tzw. cookies i o przetwarzaniu przez nas Twoich danych osobowych. Klikając „Zgadzam się” lub zamykając okno, zgadzasz się na poniższe. Możesz też odmówić zgody lub ograniczyć jej zakres.
Zgoda
Jeśli chcesz zgodzić się na przetwarzanie przez Zaufanych Partnerów Grupy SAGIER Twoich danych osobowych, które udostępniasz w historii przeglądania stron i aplikacji internetowych, w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i w aplikacjach w celu ustalenia Twoich potencjalnych zainteresowań dla dostosowania reklamy i oferty) w tym na umieszczanie znaczników internetowych (cookies itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie takich znaczników, kliknij przycisk „Przejdź do serwisu” lub zamknij to okno.
Jeśli nie chcesz wyrazić zgody, kliknij „Nie teraz”.
Wyrażenie zgody jest dobrowolne. Możesz edytować zakres zgody, w tym wycofać ją całkowicie, przechodząc na naszą stronę polityki prywatności.
Powyższa zgoda dotyczy przetwarzania Twoich danych osobowych w celach marketingowych Zaufanych Partnerów. Zaufani Partnerzy to firmy z obszaru e-commerce i reklamodawcy oraz działające w ich imieniu domy mediowe i podobne organizacje, z którymi Grupa SAGIER współpracuje.
Podmioty z Grupy SAGIER w ramach udostępnianych przez siebie usług internetowych przetwarzają Twoje dane we własnych celach marketingowych w oparciu o prawnie uzasadniony, wspólny interes podmiotów Grupy SAGIER. Przetwarzanie takie nie wymaga dodatkowej zgody z Twojej strony, ale możesz mu się w każdej chwili sprzeciwić. O ile nie zdecydujesz inaczej, dokonując stosownych zmian ustawień w Twojej przeglądarce, podmioty z Grupy SAGIER będą również instalować na Twoich urządzeniach pliki cookies i podobne oraz odczytywać informacje z takich plików. Bliższe informacje o cookies znajdziesz w akapicie „Cookies” pod koniec tej informacji.
Administrator danych osobowych
Administratorami Twoich danych są podmioty z Grupy SAGIER czyli podmioty z grupy kapitałowej SAGIER, w której skład wchodzą Sagier Sp. z o.o. ul. Mieszka I 48/50, 35-303 Rzeszów oraz Podmioty Zależne. Ponadto, w świetle obowiązującego prawa, administratorami Twoich danych w ramach poszczególnych Usług mogą być również Zaufani Partnerzy, w tym klienci.
PODMIOTY ZALEŻNE:
http://www.biznesistyl.pl/ http://poradnikbudowlany.eu/ http://modnieizdrowo.pl/ http://www.sagier.pl/ Jeżeli wyrazisz zgodę, o którą wyżej prosimy, administratorami Twoich danych osobowych będą także nasi Zaufani Partnerzy. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie na stronie naszej polityki prywatności i tam też zmodyfikować lub cofnąć swoje zgody.
Podstawa i cel przetwarzania
Twoje dane przetwarzamy w następujących celach:
• 1. Jeśli zawieramy z Tobą umowę o realizację danej usługi (np. usługi zapewniającej Ci możliwość zapoznania się z jednym z naszych serwisów w oparciu o treść regulaminu tego serwisu), to możemy przetwarzać Twoje dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.
• 2. Zapewnianie bezpieczeństwa usługi (np. sprawdzenie, czy do Twojego konta nie loguje się nieuprawniona osoba), dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszanie naszych usług i dopasowanie ich do potrzeb i wygody użytkowników (np. personalizowanie treści w usługach), jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług (np. jeśli interesujesz się motoryzacją i oglądasz artykuły w biznesistyl.pl lub na innych stronach internetowych, to możemy Ci wyświetlić reklamę dotyczącą artykułu w serwisie biznesistyl.pl/automoto. Takie przetwarzanie danych to realizacja naszych prawnie uzasadnionych interesów.
• 3. Za Twoją zgodą usługi marketingowe dostarczą Ci nasi Zaufani Partnerzy oraz my dla podmiotów trzecich. Aby móc pokazać interesujące Cię reklamy (np. produktu, którego możesz potrzebować) reklamodawcy i ich przedstawiciele chcieliby mieć możliwość przetwarzania Twoich danych związanych z odwiedzanymi przez Ciebie stronami internetowymi. Udzielenie takiej zgody jest dobrowolne, nie musisz jej udzielać, nie pozbawi Cię to dostępu do naszych usług. Masz również możliwość ograniczenia zakresu lub zmiany zgody w dowolnym momencie.
Twoje dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania, czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej strony ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy, przez czas jej wykonywania i ewentualnie okres przedawnienia roszczeń z niej (zwykle nie więcej niż 3 lata, a maksymalnie 10 lat), a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora, do czasu zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.
Przekazywanie danych
Administratorzy danych mogą powierzać Twoje dane podwykonawcom IT, księgowym, agencjom marketingowym etc. Zrobią to jedynie na podstawie umowy o powierzenie przetwarzania danych zobowiązującej taki podmiot do odpowiedniego zabezpieczenia danych i niekorzystania z nich do własnych celów.
Cookies
Na naszych stronach używamy znaczników internetowych takich jak pliki np. cookie lub local storage do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu personalizowania treści i reklam oraz analizowania ruchu na stronach, aplikacjach i w Internecie. W ten sposób technologię tę wykorzystują również podmioty z Grupy SAGIER oraz nasi Zaufani Partnerzy, którzy także chcą dopasowywać reklamy do Twoich preferencji. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz strony w Internecie. Szczegółową informację na temat plików cookie i ich funkcjonowania znajdziesz pod tym linkiem. Pod tym linkiem znajdziesz także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, aby ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.
Twoje uprawnienia
Przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych i ich przetwarzania przez nas, inne podmioty z Grupy SAGIER i Zaufanych Partnerów:
1. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych możesz ją w każdej chwili wycofać (cofnięcie zgody oczywiście nie uchyli zgodności z prawem przetwarzania już dokonanego na jej podstawie);
2. Masz również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pod tym adresem znajdziesz dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych i Twoich uprawnień.
.jpg)
