Rozmowa z dr. Jerzym Giermkiem, kierownikiem Centralnego Ośrodka Koordynującego Populacyjne Programy Wczesnego Wykrywania Raka Piersi oraz Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, kierownikiem Centrum Profilaktyki Nowotworów Centrum Onkologii - Instytutu w Warszawie.
Panie Doktorze, czy kobiety zdają sobie coraz bardziej sprawę z tego, że zaniedbywanie regularnych badań mammograficznych i cytologicznych wiąże się ze sporym ryzykiem?
Jeżeli przyjmiemy badania społecznościowe, które określają stan świadomości, to prawda jest następująca: jako społeczeństwo taką wiedzę posiadamy i deklarujemy, że wiemy, że należy wykonywać badania profilaktyczne. Dobrze to wygląda jednak jedynie na etapie deklaracji. Niestety, na etapie realizacji jest znacznie gorzej. Tylko niecałe 40 procent pań, które powinny wykonywać badania, wykonuje mammografię i niewiele ponad 25 procent – cytologię. Te dane z biegiem lat nie zmieniają się, raczej oscylują raz w jedną, raz w drugą stronę. W tej chwili mamy nawet spadek, spowodowany tym, że badaniami objęte są roczniki z wyżu powojennego. Wykonujemy trochę więcej badań, ale procentowo – ponieważ populacja wzrosła – mniej.
Rzeczywiście, statystyki są zdecydowanie niepokojące, choćby dlatego, że z badań socjologicznych wynika, że społeczeństwo wiedzę jako taką ma. Czyli, że prowadzona kampania informacyjna, np. wysyłanie zaproszeń imiennych, przynosi efekty. Do społeczeństwa dotarł fakt, że należy robić badania, ale nie widać tego w praktyce. Żeby programy populacyjne przynosiły efekty i ekonomiczne i populacyjne, to statystyki powinny wynosić minimum 70 – 75 procent, tak jak w krajach, które wcześniej zaczęły prowadzić kampanię.
Czego więc kobiety się obawiają?
W większości obawiają się informacji o tym, że mogą mieć raka. To jest wyrażane w sposób bardziej jawny lub ukryty. Często wyszukujemy jakieś preteksty, żeby nie powiedzieć wprost: boję się i nie chcę wiedzieć. Kobiety tłumaczą się, że nie mają czasu, bo zajmują się dziećmi lub wnukami. Jednocześnie znajdują czas, żeby pójść do fryzjera czy do kosmetyczki. To jest bardzo smutne.
Tymczasem badania przesiewowe mają ogromny wpływ na wykrywanie nowotworu piersi czy raka szyjki macicy…
Badania przesiewowe to podstawa we wczesnym wykrywaniu nowotworów. W założeniu służą one przede wszystkim wykrywaniu choroby w tak wczesnym etapie, który nie jest możliwy do wykrycia w badaniu klinicznym. W praktyce oznacza to, że kobieta jeszcze nie wyczuje sobie guzka w piersi, dopiero w mammografii będzie go widać. Badania przesiewowe służące wykrywaniu choroby we wczesnym etapie poprawiają wyniki leczenia, długość życia, nawet metody leczenia są mniej uciążliwe i dające mniej skutków okaleczających. Bo jeżeli jest duży guz w piersi, to wtedy trzeba się liczyć z amputacją piersi i usunięciem węzłów chłonnych. Jeżeli guzek będzie mały, to możemy zaoszczędzić pierś, wycinając guzek. Pozostaje wtedy i pierś, i sprawność fizyczna. Jeżeli wykryjemy raka szyjki macicy we wczesnym stadium, to często można wykonać jedynie niewielki zabieg konizacji. Zdarzały się przypadki, że takim kobietom pozostawiono macicę i potem rodziły dzieci. Zaawansowany rak szyjki macicy wiąże się ze stosowaniem radiochemioterapii, ubezpładniamy kobietę, a często dochodzą do tego jeszcze powikłania, np. popromienne zapalenie pęcherza moczowego lub odbytnicy.
Co, Pana zdaniem, jest skuteczniejsze: straszenie kobiet statystykami czy zachęcanie do badań?
Zdecydowanie zachęcanie do badań. Psychoonkolodzy od dawna mówią, że straszenie pogłębia tylko lęk. Większość kobiet nie zgłasza się na badania z obawy, że zostanie u nich rozpoznany nowotwór i wolą o tym nie wiedzieć, mimo że jest to strusie chowanie głowy w piasek. Bo to, że nie wiemy, czy ten rak jest, czy go nie ma, to nie znaczy, że jeżeli faktycznie byłby on w nas, to że on nie rośnie. To jednak do społeczeństwa już nie dociera, bo społeczeństwo się boi. W związku z tym, jeżeli będziemy straszyć pacjentki, to będziemy pogłębiać w nich lęk.
W jakim wieku należy poddać się badaniom i jak często należy je robić?
W cytologii program jest przeznaczony dla pań od 25. do 59. roku życia, cytologia jest wykonywana raz na 3 lata. Jeżeli wynik jest niezadowalający z powodu zmian chorobowych – nie mówię tu o raku – to badania są zalecane częściej. W mammografii, czyli profilaktyce raka piersi, badania są wykonywane u pań od 50. do 69. roku życia raz na dwa lata. W przypadku grup wysokiego ryzyka, czyli kobiet, u których występuje możliwość mutacji genetycznych, wtedy możemy wykonywać te badania częściej.
Część kobiet, słysząc diagnozę, przeżywa szok i woli poddać się chorobie niż walczyć z nią …
Na szczęście, takich kobiet nie jest dużo. Większość kobiet idzie do lekarza i podejmuje leczenie. Natomiast część z nich rzeczywiście woli poddać się chorobie, co nas szokuje. O tym się głośno mówi i może dlatego wydaje się, że takich kobiet jest więcej niż jest faktycznie. Zawsze takie niestandardowe zachowania powodują, że zwracamy na nie większą uwagę.
Zdarzają się też przypadki, że kobiety o chorobie dowiadują się będąc w ciąży lub planując założenie rodziny. Czy możliwe jest wyleczenie raka i zarazem urodzenie zdrowego dziecka lub zajście w ciążę?
W naszym Centrum – ale takie działania prowadzą również inne ośrodki w kraju - zajmujemy się również leczeniem kobiet, u których rozpoznano raka piersi w trakcie, gdy były w ciąży. Te panie, które zdecydowały się na podjęcie leczenia, wszystkie urodziły zdrowe dzieci i wróciły do zdrowia. Więc jest to możliwe, ale oczywiście nie możemy tego zagwarantować.
Nie wszystkie panie chyba wiedzą o tym, że można mieć raka, a potem wyzdrowieć i urodzić zdrowe dziecko …
Do części kobiet taka informacja pewnie nie dociera, ale ostatnio dość głośno medialnie było o leczeniu kobiet chorych na raka piersi będących w ciąży, więc myślę, że ta wiedza jest dużo szersza.
Motywacją do badań profilaktycznych może być jakaś pozytywna historia, informacja o tym, że ktoś walczył z chorobą i wygrał …
Historia każdej wyleczonej osoby jest historią pozytywną. Większość naszych pacjentek wychodzi zwycięsko z choroby. Problem jest tego typu, że łatwiej i głośniej się mówi o tych paniach, którym się nie powiodło, niż o tych, którym się udało. Bo jaka sensacja jest w tym, że ktoś wyzdrowiał? Raczej opowiada się o nieszczęściach niż o szczęściu. Wśród pań, które były w ciąży leczone z powodu raka piersi, są panie, które miały zrekonstruowane piersi, potem urodziły kolejne dziecko, są zdrowe. To są te optymistyczne historie.
Podsumowując, dlaczego należy korzystać z badań profilaktycznych?
Dlatego, że w większości przypadków tylko potwierdzimy, że jesteśmy zdrowi. W profilaktyce raka piersi rocznie mamy do przebadania mniej więcej około półtora miliona kobiet. Na raka piersi zachorowuje niecałe 15 tysięcy. To są ogromne dysproporcje. Zdecydowana większość tych pań, które wykonają mammografię, otrzymają informację, że są zdrowe i będą spokojnie żyły z przeświadczeniem, że rak ich nie dotyczy. U wspomnianej mniejszości wczesne wykrycie choroby pozwala na zdecydowanie lepsze wyniki leczenia, na zaoszczędzenie piersi, pozostawienie węzłów chłonnych, a w przypadku raka szyjki macicy – nawet na macierzyństwo. W każdej chorobie jej wczesne wykrycie daje ogromne szanse.
Zanim klikniesz „Zgadzam się” lub zamkniesz to okno, prosimy o przeczytanie tej informacji. Prosimy w niej o Twoją dobrowolną zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz przekazujemy informacje o tzw. cookies i o przetwarzaniu przez nas Twoich danych osobowych. Klikając „Zgadzam się” lub zamykając okno, zgadzasz się na poniższe. Możesz też odmówić zgody lub ograniczyć jej zakres.
Zgoda
Jeśli chcesz zgodzić się na przetwarzanie przez Zaufanych Partnerów Grupy SAGIER Twoich danych osobowych, które udostępniasz w historii przeglądania stron i aplikacji internetowych, w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i w aplikacjach w celu ustalenia Twoich potencjalnych zainteresowań dla dostosowania reklamy i oferty) w tym na umieszczanie znaczników internetowych (cookies itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie takich znaczników, kliknij przycisk „Przejdź do serwisu” lub zamknij to okno.
Jeśli nie chcesz wyrazić zgody, kliknij „Nie teraz”.
Wyrażenie zgody jest dobrowolne. Możesz edytować zakres zgody, w tym wycofać ją całkowicie, przechodząc na naszą stronę polityki prywatności.
Powyższa zgoda dotyczy przetwarzania Twoich danych osobowych w celach marketingowych Zaufanych Partnerów. Zaufani Partnerzy to firmy z obszaru e-commerce i reklamodawcy oraz działające w ich imieniu domy mediowe i podobne organizacje, z którymi Grupa SAGIER współpracuje.
Podmioty z Grupy SAGIER w ramach udostępnianych przez siebie usług internetowych przetwarzają Twoje dane we własnych celach marketingowych w oparciu o prawnie uzasadniony, wspólny interes podmiotów Grupy SAGIER. Przetwarzanie takie nie wymaga dodatkowej zgody z Twojej strony, ale możesz mu się w każdej chwili sprzeciwić. O ile nie zdecydujesz inaczej, dokonując stosownych zmian ustawień w Twojej przeglądarce, podmioty z Grupy SAGIER będą również instalować na Twoich urządzeniach pliki cookies i podobne oraz odczytywać informacje z takich plików. Bliższe informacje o cookies znajdziesz w akapicie „Cookies” pod koniec tej informacji.
Administrator danych osobowych
Administratorami Twoich danych są podmioty z Grupy SAGIER czyli podmioty z grupy kapitałowej SAGIER, w której skład wchodzą Sagier Sp. z o.o. ul. Mieszka I 48/50, 35-303 Rzeszów oraz Podmioty Zależne. Ponadto, w świetle obowiązującego prawa, administratorami Twoich danych w ramach poszczególnych Usług mogą być również Zaufani Partnerzy, w tym klienci.
PODMIOTY ZALEŻNE:
http://www.biznesistyl.pl/ http://poradnikbudowlany.eu/ http://modnieizdrowo.pl/ http://www.sagier.pl/ Jeżeli wyrazisz zgodę, o którą wyżej prosimy, administratorami Twoich danych osobowych będą także nasi Zaufani Partnerzy. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie na stronie naszej polityki prywatności i tam też zmodyfikować lub cofnąć swoje zgody.
Podstawa i cel przetwarzania
Twoje dane przetwarzamy w następujących celach:
• 1. Jeśli zawieramy z Tobą umowę o realizację danej usługi (np. usługi zapewniającej Ci możliwość zapoznania się z jednym z naszych serwisów w oparciu o treść regulaminu tego serwisu), to możemy przetwarzać Twoje dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.
• 2. Zapewnianie bezpieczeństwa usługi (np. sprawdzenie, czy do Twojego konta nie loguje się nieuprawniona osoba), dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszanie naszych usług i dopasowanie ich do potrzeb i wygody użytkowników (np. personalizowanie treści w usługach), jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług (np. jeśli interesujesz się motoryzacją i oglądasz artykuły w biznesistyl.pl lub na innych stronach internetowych, to możemy Ci wyświetlić reklamę dotyczącą artykułu w serwisie biznesistyl.pl/automoto. Takie przetwarzanie danych to realizacja naszych prawnie uzasadnionych interesów.
• 3. Za Twoją zgodą usługi marketingowe dostarczą Ci nasi Zaufani Partnerzy oraz my dla podmiotów trzecich. Aby móc pokazać interesujące Cię reklamy (np. produktu, którego możesz potrzebować) reklamodawcy i ich przedstawiciele chcieliby mieć możliwość przetwarzania Twoich danych związanych z odwiedzanymi przez Ciebie stronami internetowymi. Udzielenie takiej zgody jest dobrowolne, nie musisz jej udzielać, nie pozbawi Cię to dostępu do naszych usług. Masz również możliwość ograniczenia zakresu lub zmiany zgody w dowolnym momencie.
Twoje dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania, czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej strony ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy, przez czas jej wykonywania i ewentualnie okres przedawnienia roszczeń z niej (zwykle nie więcej niż 3 lata, a maksymalnie 10 lat), a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora, do czasu zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.
Przekazywanie danych
Administratorzy danych mogą powierzać Twoje dane podwykonawcom IT, księgowym, agencjom marketingowym etc. Zrobią to jedynie na podstawie umowy o powierzenie przetwarzania danych zobowiązującej taki podmiot do odpowiedniego zabezpieczenia danych i niekorzystania z nich do własnych celów.
Cookies
Na naszych stronach używamy znaczników internetowych takich jak pliki np. cookie lub local storage do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu personalizowania treści i reklam oraz analizowania ruchu na stronach, aplikacjach i w Internecie. W ten sposób technologię tę wykorzystują również podmioty z Grupy SAGIER oraz nasi Zaufani Partnerzy, którzy także chcą dopasowywać reklamy do Twoich preferencji. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz strony w Internecie. Szczegółową informację na temat plików cookie i ich funkcjonowania znajdziesz pod tym linkiem. Pod tym linkiem znajdziesz także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, aby ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.
Twoje uprawnienia
Przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych i ich przetwarzania przez nas, inne podmioty z Grupy SAGIER i Zaufanych Partnerów:
1. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych możesz ją w każdej chwili wycofać (cofnięcie zgody oczywiście nie uchyli zgodności z prawem przetwarzania już dokonanego na jej podstawie);
2. Masz również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pod tym adresem znajdziesz dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych i Twoich uprawnień.
