Reklama

Lifestyle

Skuteczna psychoterapia zaczyna się od trafnej diagnozy

Materiał Partnera
Dodano: 20.03.2023
72602_cogito
Share
Udostępnij
– Dobra diagnoza to podstawa do nie tylko zaplanowania właściwej terapii, ale także poznania mocnych stron drugiego człowieka. Dlatego w Cogito rozwijamy  diagnostykę, starając się przełamać jej rozumienie jako wyłącznie tej, która jest konieczna, kiedy pojawiają się trudności. W psychologii i psychiatrii dysponujemy coraz doskonalszymi narzędziami do diagnozowania trudności i możliwości. W ciągu ostatnich dwóch lat na narzędzia diagnostyczne wydaliśmy prawie 50 tys. zł – dzięki temu dysponujemy unikalną w skali województwa baterią testów – myślę, że nie ma drugiego ośrodka na Podkarpaciu posiadającego tak rozbudowane zaplecze do diagnostyki psychologicznej. To metody badań uniwersalne i stosowane na całym świecie, dostosowane do osób w każdym wieku. Przynoszą bardzo ważne informacje na temat poziomu funkcjonowania człowieka i dzięki nim pomoc psychologa jest skuteczna – podkreśla Joanna Fularz, psychoterapeuta i dyrektor merytoryczny Ośrodka Terapii „Cogito” w Rzeszowie.
 
Dróg, którymi dociera do nas świadomość, że potrzebujemy pomocy psychologa czy psychoterapeuty jest wiele. Często jest to zależne od wieku. – Dzieci do lat 12 rzadko zdają sobie sprawę i mówią wprost, że dzieje się z nimi coś niepokojącego, częściej dostrzega to ich otoczenie widząc zachowanie niepokojące czy nieadekwatne do wieku. Do psychologa przyprowadzają je rodzice, z własnej inicjatywy lub na prośbę np. szkoły – mówi Joanna Fularz, dyrektor merytoryczny Ośrodka Terapii „Cogito” w Rzeszowie. – Bardziej świadoma jest młodzież – zdolna dostrzec swoje trudności, a czasem wręcz „inność”, o której mówi, nastolatek potrafi już zwrócić uwagę na niepokojące go myśli i gorsze samopoczucie. Tacy starsi nastolatkowie potrafią poprosić, aby opiekun umówił ich na spotkanie z psychologiem, szukają nie tylko wsparcia, ale przede wszystkim wyrażają chęć poznawania siebie. Nie jest to jednak regułą, dlatego rodzic musi być czujny w okresie rozwoju dziecka i mieć kontrolę nad tym, czy u syna, córki nie ma np. samookaleczeń, czy nie ma problemów z jedzeniem, czy w dłuższym okresie nie nastąpiła zmiana zachowania. Kiedy coś takiego zauważamy, warto się do psychologa zgłosić, aby ocenił, czy należy podjąć dalsze kroki, czy też to, co nas niepokoi, mieści się w granicach dojrzewania.  
 
Podobnie jest w przypadku człowiek dorosłego. Często decyzję podejmuje sam, czując, że dzieje się z nim coś złego, ale bywa też, że to rodzina czy przyjaciele namawiają na terapię. Sygnałem może być wybuchowość lub wręcz przeciwnie apatia, zmiana zachowania, natrętne myśli czy problemy ze snem. 

Maskowanie objawów

Zdarza się, że objawy bywają bagatelizowane, niedostrzegane, racjonalizowane. Dlatego w gabinetach psychologów nie dziwią przypadki nastolatków, u których dopiero w okresie dojrzewania ujawniło się np. spektrum autyzmu, mimo że występuje ono od narodzin.
 
– Bardzo często mamy do czynienia z maskowaniem objawów nie tylko autyzmu, ale i innych zaburzeń, zwłaszcza jeśli cierpi na nie osoba inteligentna. Można mieć depresję, zaburzenia nastroju, czuć się źle, ale wychodząc z domu przybierać uśmiech i udawać, że wszystko jest w porządku. W okresie dojrzewania taką maskę najtrudniej utrzymać, stąd diagnozy autyzmu u nastolatków. Umęczeni tym, co wydaje im się, że jest od nich społecznie wymagane, szukają pomocy u psychologa. Prawidłowa diagnoza i terapia pomaga im w pracy nad sobą, bez uszczerbku na poczuciu własnej wartości, bez pogorszenia samooceny. Autyzm nie jest chorobą, mówiąc obrazowo – to inne, ale wcale nie gorsze oprogramowanie. To inny sposób patrzenia na świat i człowiek ze spektrum autyzmu może bardzo wiele dobrego wnieść do społeczeństwa – opisuje psycholog.
 
Podkreślić należy, iż w coraz większym stopniu brakuje psychologów, stąd może być tak, iż psycholog bez odpowiedniego doświadczenia bądź kompetencji może właśnie uwierzyć w to maskowanie objawów. Natomiast na poziomie diagnostyki psychologicznej, gdzie mamy narzędzia sprawdzone na grupach tysięcy osób, ryzyko błędu jest minimalne. 

Praca na marne psychologów czy psychoterapeutów ?

– Bardzo często jest tak (zwłaszcza u dzieci), że do Cogito trafia osoba, która już wcześniej była u kilku innych specjalistów, u których jednak wizyty nie przynosiły rezultatu. Istotne jest nie tylko doświadczenie danego specjalisty, ale też odpowiednia diagnoza – mówi dyrektor merytoryczny Ośrodka Terapii "Cogito". – Tutaj przytoczę przykład, wydawałoby się, że bardzo osobliwy, ale takich przypadków mamy nawet kilka rocznie. Dziecko zanim trafiło do Cogito było u sześciu psychologów, z których każdy stawiał inną diagnozę, a u dziecka nie było widać postępów, pomimo prowadzonej terapii. W Cogito po wstępnym rozeznaniu dziecko zostało skierowane na dodatkowe specjalistyczne badanie, takie jak np. badanie słuchu. Okazało się, że miało ono skrajne centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego, a jego problemy z funkcjonowaniem nie wynikały z zaburzeń w rozwoju, ale po prostu z problemów ze słuchem. Niestety, często analogiczne sytuacje mamy w przypadku zaburzeń rozwoju – często diagnoza oparta jest na subiektywnych przesłankach i opiniach danego specjalisty. A przecież podobnie jak w medycynie – nie każdy psycholog musi się znać na wszystkich – jeden się specjalizuje w uzależnieniach, inny w autyzmie, a jeszcze inny w neuropsychologii.   
 
Czy rzeczywiście narzędzia diagnostyczne, którymi posługują się specjaliści w Cogito, są tak precyzyjne?
 
– Podam przykład – mówi psycholog diagnosta – Dwa lata temu psycholog z Cogito przebadała to samo dziecko testem na inteligencję. Wcześniej dziecko badane było w poradni innym testem, ale również badającym poziom rozwoju poznawczego. Testy były skonstruowane zupełnie inaczej, badania przebiegały w sposób całkowicie odmienny – to nie było wypełnianie testu z odpowiedziami typ A, B i C, tylko m.in. zadania na myślenie czy układanie. Natomiast wyniki uzyskane były identyczne tj. obydwa narzędzia wskazały ten sam poziom inteligencji. I co bardzo ciekawe – poziom inteligencji dziecka był wysoki, co było zaskakujące biorąc pod uwagę dotychczasowe obserwacje dziecka. 
 
Inteligencja, której nie widać ? 
 
Często dziecko mając zaburzenia rozwoju nie pokazuje w szkole swojej inteligencji. Czasem jest to wynik niskich kompetencji społecznych. Bywa i tak, że dziecko w jednym obszarze jest wybitnie zdolne i inteligentne, a w innych obszarach ma bardzo niskie wyniki. I dlatego tak ważna jest diagnostyka i rozpoznanie – bo jeśli dziecko jest wybitnie uzdolnione z matematyki, to nie ma co się skupiać na tym, aby ładnie rysowało. Należy rozwijać te wybitne zdolności – tak m.in. funkcjonują modele edukacji w USA. Ale do wychwycenia tych talentów i zdolności należy korzystać z odpowiednich narzędzi. 

Diagnoza oparta na sprawdzonych narzędziach

Dla właściwej terapii kluczowa jest diagnoza. We współczesnym świecie opracowane są testy i narzędzia, które umożliwiają trafne zdiagnozowanie dzieci, młodzieży, jak i dorosłych. – Są obiektywne, znormalizowane, odnoszą się do określonych dla danego społeczeństwa norm. Nie polegają na subiektywnym odczuciu psychologa tylko na rzetelnej wiedzy i doświadczeniu. Dzięki nim terapeuta nie poprzestaje na stwierdzeniu, że jego pacjent cierpi na depresję, ale potrafi wykonać skalę depresji, określić poziom poszczególnych objawów i oceniać zmiany, jakie zachodzą na skali w trakcie terapii, porównywać wyniki – mówi Joanna Fularz.
 
Narzędzia do diagnostyki są coraz doskonalsze, a zarazem rośnie na nią zapotrzebowanie. Cogito sięga po najnowsze zdobycze nauki, rozszerzając podejście i rozumienie dobrej diagnozy. Diagnoza nie musi dotyczyć jedynie problemów – przecież diagnoza psychologiczna to również badanie inteligencji, uzdolnień czy optymalnych kierunków rozwoju zawodowego czy edukacyjnego. 
 
Diagnostykę można podzielić na kilka obszarów. Bardzo szeroko rozwinięta jest m.in. diagnostyka dotyczącą funkcjonowania poznawczego, intelektualnego. Dotyczy ona głównie dzieci i młodzieży, ale również dorosłych po wypadkach, urazach, chorobach, którzy chcą sprawdzić, czy nie pojawiły się u nich dysfunkcje poznawcze, intelektualne. 
 
Drugi pion to diagnostyka neuropsychologiczna. – W ośrodku Cogito dysponujemy testem NDD do neuropsychologicznej diagnozy dziecka, który pozwala na określenie 11 sfer funkcjonowania mózgu. Z jego pomocą badamy różne funkcje poznawcze, m.in. myślenie, uwagę, postrzeganie wzrokowe, a więc wszystko to, co powala człowiekowi prawidłowo funkcjonować na co dzień. To bardzo ważne badanie w diagnostyce autyzmu czy ADHD – mówi Joanna Fularz, która jest również neuropsychologiem. 
 
Trzeci obszar diagnostyczny to badania osobowości, pozwalające rozpoznać typy zaburzeń osobowości i zaburzeń psychicznych. – Wykorzystujemy tu kilka rodzajów testów psychologicznych dotyczących osobowości, czy na przykład diagnozowania stylów radzenia sobie ze stresem. Pokazują one nasilenie różnych trudności osobowościowych, a do tego cały szereg nasilenia depresji, lęku, co bardzo pomaga w diagnostyce.
 
Kolejny obszar diagnostyki nie dotyczy szeroko rozumianej psychopatologii czy trudności, ale określanie mocnych stron, na przykład testy uzdolnień czy doradztwa zawodowego. To obszar pozwalający poznać swoje mocne strony, zaplanować swój rozwój, a to też niezwykle ważne, aby robić to, o czym wiem y, że jest naszą siłą.
 
Diagnostyka jest podstawą programowania terapeutycznego, ale nie tylko. Wspomniane testy dają obraz człowieka, który dla psychologa czy psychoterapeuty jest równie istotny jak zdjęcie rentgenowskie dla chirurga urazowego. – Diagnostyka pozwala nam obiektywnie przyjrzeć się temu, co rzeczywiście jest w środku pacjenta, i zdecydowanie ułatwia pracę specjalisty dając szansę na lepsze działanie. W Cogito indywidualnie dobieramy testy, starając się, aby diagnostyka dała jak najpełniejszy obraz.     

Niewłaściwa diagnoza bywa krzywdząca

Nowoczesne testy psychologiczne skutecznie pomagają w diagnozie dzieci, która z punktu widzenia psychologów jest najtrudniejsza. – W przypadku dzieci mamy do czynienia z bardzo intensywnym rozwojem. Z tego względu diagnoza jest czasowa i dotyczy danego etapu rozwoju. Zaznaczamy wtedy, że potrzebna będzie rediagnoza albo nie stawiamy od razu diagnozy, tylko kierujemy dziecko na obserwację. 
 
Jak zauważa psychoterapeuta wachlarz zaburzeń, z jakimi można spotkać się u dzieci, jest bardzo szeroki, od ADHD, spektrum autyzmu, poprzez problemy neuropsychologiczne i osobowościowe. Zaburzenia często są wybiórcze, jak np. zaburzenia pamięci albo przetwarzania wzrokowego, słuchowego. – Stąd w diagnostyce musimy sięgać po pomoc różnych specjalistów – zauważa Joanna Fularz. – Zdarza się, że dzieci trafiają do nas z podejrzeniem ADHD, a okazuje się, że ich przetwarzanie słuchowe jest na poziomie kilkunastu procent, i to jest prawdziwym powodem trudności w funkcjonowaniu – dziecko się dekoncentruje, nie potrafi spokojnie przesiedzieć lekcji, nie rozumie, co się do niego mówi. Terapia jest wtedy inna niż w przypadku ADHD. Z diagnozą się nie spieszymy, bo wiemy, że niewłaściwa może być krzywdząca. 
 
Psychoterapeuta podkreśla, że w przypadku diagnozowania młodzieży, która boryka się z trudnościami natury emocjonalnej, standardem jest skierowanie na badania hormonalne – badania hormonów przysadki mózgowej, tarczycy. Choroby endokrynologiczne, jak np. Hashimoto, wpływają na samopoczucie, co można mylnie ocenić jako problemy psychologiczne. Człowiek jest całością i tak właśnie, kompleksowo patrzymy na naszych pacjentów, starając się jednocześnie pomóc im jak najszybciej – podsumowuje dyrektor merytoryczny Ośrodka Terapii „Cogito” w Rzeszowie.
 
Wszelkie informacje na temat terapii prowadzonych przez Ośrodek Terapii Cogito w Rzeszowie znajdują się na stronie: https://www.cogito.rzeszow.pl

Kontakt telefoniczny: 570 847 303. 
 
Ośrodek Terapii "Cogito" w Rzeszowie. Fot. Cogito

Share
Udostępnij
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Nasi partnerzy