– Polskiej okulistyce od strony merytorycznej trudno coś zarzucić, ale pod względem organizacyjnym jest jeszcze wiele do zrobienia – przyznał płk. prof. Marek Rękas, konsultant krajowy ds. okulistyki podczas szóstej edycji Podkarpackiej Konferencji Okulistycznej „Sokolim Okiem”, która odbyła się w Rzeszowie. Mówiono na niej o najnowszych trendach w diagnozowaniu i leczeniu, tym razem schorzeń tylnego odcinka oka, jak również o zmianach organizacyjnych, dzięki którym skracają się kolejki do lekarzy. Wśród prelegentów byli wybitni specjaliści z Polski i Grecji.
Schorzenia tylnego odcinka oka, czyli siatkówki i ciała szklistego, wybrano jako temat wiodący konferencji nieprzypadkowo: są one na tyle powszechne, że można nawet mówić o formie epidemii. Dwa główne spośród nich to zwyrodnienie plamki żółtej i retinopatia cukrzycowa. Przy czym, o ile to pierwsze schorzenie występuje głównie u osób w wieku 60+, to drugie dotyka już ludzi młodszych. Jest to duży problem społeczny, gdyż powikłania cukrzycowe są w tej chwili główną przyczyną ślepoty u ludzi aktywnych zawodowo, a ich liczba rośnie w lawinowym tempie.
Angio-OCT – łatwiejsza i szybsza kontrola schorzenia
Najnowsze trendy w zakresie diagnozowania i leczenia takich schorzeń jak krwotoki do ciała szklistego, zator tętnicy siatkówki, urazy gałki ocznej, cukrzycowy obrzęk plamki, torbielowaty obrzęk plamki po operacji zaćmy, czerniak naczyniówki, zapalenie tylnego odcinka błony naczyniowej, zwyrodnienie siatkówki i naczyniówki u dzieci oraz zapalenie horpetyczne rogówki, zaprezentowali uczestnikom konferencji – lekarzom okulistom z Podkarpacia (i nie tylko) – oprócz wspomnianego już prof. Rękasa, także m.in. prof. Bożena Romanowską-Dixon (Kraków); prof. Robert Rejdak i dr hab. Jerzy Mackiewicz (Lublin);prof. Ewa Mrukwa-Kominek i dr hab. Erita Filipek (Katowice) oraz dr Ioannis Mallias i dr Alexander Charonis (Ateny).
Jeden z bloków tematycznych poświęcono najnowocześniejszej technologii, tzw. Angio-OCT, które może być odpowiedzią na szybko wzrastającą liczbę chorych na zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem i powikłania cukrzycowe w oku. W prowadzeniu leczenia tych pacjentów jest potrzebna zaawansowana technologia, tzw. koherentna tomografia komputerowa i angiografia fluoresceinowa. W szczególności to drugie badanie jest trudno dostępne i bardzo uciążliwe dla pacjenta. Angio-OCT łączy oba te badania w jedno i jest dla pacjenta mało obciążające. Można je wykonać w każdym gabinecie okulistycznym, jest łatwo powtarzalne w badaniach kontrolnych i nie wymaga podawania kontrastu dożylnego ani pobytu na oddziale szpitalnym.
– Wdrożenie tej technologii już się w świecie dokonało, a teraz dokonuje się u nas – podkreśla dr Mariusz Spyra, dyrektor ds. medycznych Visum Clinic w Rzeszowie (organizatora konferencji). – Dla pacjenta będzie to oznaczało łatwiejszą i szybszą kontrolę schorzenia oraz brak potrzeby wyjazdu do ośrodków wysokospecjalistycznych.
Mniej czasu w szpitalu, więcej w przychodni
Dla pacjentów bardzo istotne są kierunki zmian w polskim systemie ochrony zdrowia, mające skrócić kolejki i poprawić organizację opieki okulistycznej nad pacjentem. Udało się zwiększyć liczbę operacji zaćmy i skrócić czasu pobytu pacjentów na oddziale szpitalnym, czego efektem jest skrócenie kolejek do operacji do paru tygodni. Innym działaniem usprawniającym organizację opieki nad pacjentem jest przesunięcie wielu usług zabiegowych (np. zastrzyki doszklistkowe w zwyrodnieniu plamki żółtej) i niezabiegowych (likwidacja hospitalizacji pacjentów w celu zdiagnozowania jaskry i przesunięcie jej do poradni specjalistycznych) ze szpitala do przychodni okulistycznej.
Inne rozwiązanie istotne dla pacjenta to plan stworzenia okulistycznych centrów pomocy nagłej (urazowej) na terenie województw, aby pacjent z nagłymi stanami okulistycznymi trafiał do wyznaczonego oddziału, a nie krążył bez końca, odsyłany z jednego szpitala do drugiego. To pozwoli na odciążenie większości oddziałów w zakresie dyżurów całodobowych i da możliwość zmniejszenia liczby niepotrzebnych łóżek na oddziałach okulistycznych (obecnie średnie ich wykorzystanie kształtuje się na poziomie poniżej 50 proc.).
Pacjent w stanach pilnych ( tzw. stany czerwonego oka) będzie mógł otrzymać pomoc w przychodni bez kolejki. Chodzi o to, by nie był odsyłany do szpitala, gdzie często oczekuje godzinami na izbie przyjęć, aż lekarze skończą operacje.
– Po wdrożeniu kilka lat temu programu lekowego w zwyrodnieniu plamki żółtej związanym z wiekiem (AMD), okazał się on wielkim sukcesem i umożliwił zwiększenie dostępności do leczenia tego schorzenia, a zatem powstrzymania tej groźnej choroby – podkreśla dr Spyra. – Program ten po części jest oparty na telemedycynie, przesyłaniu obrazów do centrali w Warszawie, gdzie następuje weryfikacja i kwalifikacja w zakresie włączenia do programu.
Zdaniem prof. Marka Rękasa, telemedycyna to przyszłość. – Bo jeżeli wszyscy pacjenci z cukrzycą ustawią się do kolejki, przekroczy to możliwości systemu – tłumaczył konsultant krajowy ds. okulistyki.
Obecnie trwają prace zmierzające do wdrożenia programu lekowego w drugim schorzeniu, które stanowi obecnie największe zagrożenie ślepotą – tzw. cukrzycowym obrzęku plamki (DME).
Podkarpacka Konferencja Okulistyczna „Sokolim Okiem” to wydarzenie w województwie podkarpackim, dające lekarzom okulistom możliwość poszerzenia swojej wiedzy oraz zapoznania się z najnowszymi metodami leczenia różnych schorzeń oka. W konferencji uczestniczy co roku kilkudziesięciu okulistów z Podkarpacia i sąsiednich ośrodków. Jej pomysłodawcą i organizatorem jest Visum Clinic w Rzeszowie – specjalistyczny ośrodek leczenia okulistycznego działający od 2008 roku, wykonujący zarówno zaawansowane procedury medyczne, jak i udzielający podstawowych porad z zakresu okulistyki.
