Reklama
REKLAMA
Automatycznie wyświetlimy artykuł za 10 sekund
Przejdź do artykułu
Reklama
Reklama

Jestem dzieckiem socjalizmu. Felieton Krzysztofa Martensa

A A A
Krzysztof Martens

Dodano: 01-04-2019

Krzysztof Martens. Fot. Tadeusz Poźniak

Krzysztof Martens. Fot. Tadeusz Poźniak

Urodziłem się w 1952 roku, co oznacza, że przeżyłem 37 lat w PRL-u. Mam sporo sentymentu do tego okresu. Byłem młody, zaradny, grałem w brydża na wysokim poziomie, co w konsekwencji sprawiało, że wyjazdy na Zachód były dla mnie łatwiejsze, niż dla przeciętnego obywatela. Przemycałem kawior i cygara kubańskie, co pozwalało pokryć koszty podróży i noclegów, a ewentualne wygrane w turniejach nagrody pieniężne były dodatkowym bonusem.Zaskoczony byłem poszanowaniem prawa przez Niemców, Włochów czy Francuzów. Dlaczego? W PRL-u prawa nie ceniliśmy, a wręcz narodowym sportem było obchodzenie wszystkich nakazów i zakazów. 
 
Dobrze ilustruje to anegdota. „Starsza pani usiłuje sforsować taśmę, która zagradza jej drogę. Próbuje od dołu, potem górą i to się jej udaje. Milicjant obserwujący tę scenę z politowaniem zadaje pytanie: „Obywatelko, jak myślicie, po co zawieszono tę taśmę?! No jak to, po co – odparła zdyszana staruszka - żeby było trudniej przejść”. Żyjąc w Polsce Ludowej byłem głęboko przekonany, że wszystkie nakazy i zakazy są po to, aby mi utrudnić życie. W związku z tym posługiwałem się własnym, zdrowym rozsądkiem.W tamtych czasach istniało powszechne przyzwolenie dla drobnej korupcji. Ja Tobie załatwię kawę, Ty mnie mięso związku z tym, że brakowało wszystkiego, łatwiej się żyło dzięki "wymianie towarowej”. 
Reklama
 
Pamiętam, że zdumiewała mnie bezradność ustroju w banalnych sprawach. Kwestii braku papieru toaletowego i sznura do snopowiązałek nie udało się rozwiązać przez kilkadziesiąt lat. Zdaję sobie sprawę, że zapomniałem o wielu negatywnych stronach ustroju socjalistycznego. Ruszyłem więc na Kubę do Hawany, aby sobie przypomnieć, dlaczego ten ustrój pozostał już tylko w kilku krajach świata.
 
Jakie dostrzegłem podobieństwa i różnice?
 
Dwuwalutowość – istnieje w obiegu „moneta national” (CUP) czyli peso narodowe (wartość 4 centy) oraz peso wymienialne (CUC) - convertible, zwane popularnie „kukami”, którego wartość waha się pomiędzy dolarem i euro. Podobnie było w PRL-u – egzystowała złotówka i bon towarowy do Pewex-u wartości 1 dolara ( od 80 do 120 złotych w zależności od roku). Sklepy, w których można płacić peso narodowym są gorzej zaopatrzone niż były w Polsce, a kubańskie Pewexy – dużo gorzej. Ceny są zupełnie nieprzystające do zarobków. Przeciętne buty kosztują co najmniej 20 CUC. Kubańczycy nie mający kontaktu z turystami zarabiają 20-40 kuków. Ci, którzy mogą zarabiać na turystach, kilkakrotnie więcej. 

W Polsce Ludowej ceny towarów i usług dużo bardziej korespondowały z przeciętnymi zarobkami. Ceny w kawiarniach i restauracjach Hawany sprawiają, że Kubańczycy mogą te atrakcje oglądać jedynie przez szybę. 
 
Pewnego słonecznego dnia siedziałem w kawiarence i wygrzewałem się na słońcu popijając mohito – czyli biały rum z limonką i miętą. Z rozbawieniem obserwowałem działania 16 robotników „kładących” nowe płyty chodnikowe. Dwóch pracowało, a 14 snuło się po uliczce lub siedziało w cieniu. Po pół godzinie nastąpiła zmiana. Do pracy przystąpiła inna dwójka, zmieniając zmęczonych kolegów. Uniwersalne hasła z czasów socjalizmu: Czy się stoi, czy się leży - 20 kuków się należy. Oni udają, że nam płacą, a my udajemy, że pracujemy – przyjęły się na Kubie. 
Reklama
 
Zwiedzałem Hawanę autobusem CityTour, dorożką, wędrowałem godzinami na piechotę. Na postoju dorożek zaproponował mi swoje usługi jako przewodnika, socjolog z lokalnego uniwersytetu. W ten sposób dorabiał sobie do kiepskiej pensji.Spotkałem się z nim jeszcze kilkakrotnie, czerpiąc garściami z jego znajomości kubańskich realiów. Zdaniem mojego rozmówcy, najbardziej przygnębiającą konsekwencją 60 lat rządów komunistów jest wykreowanie wszechobecnej„ mentalite de clochard”, czyli mentalności menela.
 
Jak nie jest źle, to znaczy, że jest dobrze – Kubańczycy łatwo się poddają. Jedzenie jest wystarczająco dobre, jak po nim nie boli brzuch. Mieszkanie, jak deszcz nie leje się na głowę. Samochód, jak się porusza po drodze…
Reklama
Reklama
Reklama
zobacz więcej

POLECANE

RZESZÓW WEATHER
Reklama

NASI PARTNERZY

zamknij

Szanowny Czytelniku !

Zanim klikniesz „Zgadzam się” lub zamkniesz to okno, prosimy o przeczytanie tej informacji. Prosimy w niej o Twoją dobrowolną zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz przekazujemy informacje o tzw. cookies i o przetwarzaniu przez nas Twoich danych osobowych. Klikając „Zgadzam się” lub zamykając okno, zgadzasz się na poniższe. Możesz też odmówić zgody lub ograniczyć jej zakres.

Zgoda

Jeśli chcesz zgodzić się na przetwarzanie przez Zaufanych Partnerów Grupy SAGIER Twoich danych osobowych, które udostępniasz w historii przeglądania stron i aplikacji internetowych, w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i w aplikacjach w celu ustalenia Twoich potencjalnych zainteresowań dla dostosowania reklamy i oferty) w tym na umieszczanie znaczników internetowych (cookies itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie takich znaczników, kliknij przycisk „Przejdź do serwisu” lub zamknij to okno.
Jeśli nie chcesz wyrazić zgody, kliknij „Nie teraz”. Wyrażenie zgody jest dobrowolne. Możesz edytować zakres zgody, w tym wycofać ją całkowicie, przechodząc na naszą stronę polityki prywatności. Powyższa zgoda dotyczy przetwarzania Twoich danych osobowych w celach marketingowych Zaufanych Partnerów. Zaufani Partnerzy to firmy z obszaru e-commerce i reklamodawcy oraz działające w ich imieniu domy mediowe i podobne organizacje, z którymi Grupa SAGIER współpracuje.
Podmioty z Grupy SAGIER w ramach udostępnianych przez siebie usług internetowych przetwarzają Twoje dane we własnych celach marketingowych w oparciu o prawnie uzasadniony, wspólny interes podmiotów Grupy SAGIER. Przetwarzanie takie nie wymaga dodatkowej zgody z Twojej strony, ale możesz mu się w każdej chwili sprzeciwić. O ile nie zdecydujesz inaczej, dokonując stosownych zmian ustawień w Twojej przeglądarce, podmioty z Grupy SAGIER będą również instalować na Twoich urządzeniach pliki cookies i podobne oraz odczytywać informacje z takich plików. Bliższe informacje o cookies znajdziesz w akapicie „Cookies” pod koniec tej informacji.

Administrator danych osobowych

Administratorami Twoich danych są podmioty z Grupy SAGIER czyli podmioty z grupy kapitałowej SAGIER, w której skład wchodzą Sagier Sp. z o.o. ul. Mieszka I 48/50, 35-303 Rzeszów oraz Podmioty Zależne. Ponadto, w świetle obowiązującego prawa, administratorami Twoich danych w ramach poszczególnych Usług mogą być również Zaufani Partnerzy, w tym klienci.
PODMIOTY ZALEŻNE:
http://www.biznesistyl.pl/
http://poradnikbudowlany.eu/
http://modnieizdrowo.pl/
http://www.sagier.pl/
Jeżeli wyrazisz zgodę, o którą wyżej prosimy, administratorami Twoich danych osobowych będą także nasi Zaufani Partnerzy. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie na stronie naszej polityki prywatności i tam też zmodyfikować lub cofnąć swoje zgody.

Podstawa i cel przetwarzania

Twoje dane przetwarzamy w następujących celach:
• 1. Jeśli zawieramy z Tobą umowę o realizację danej usługi (np. usługi zapewniającej Ci możliwość zapoznania się z jednym z naszych serwisów w oparciu o treść regulaminu tego serwisu), to możemy przetwarzać Twoje dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.
• 2. Zapewnianie bezpieczeństwa usługi (np. sprawdzenie, czy do Twojego konta nie loguje się nieuprawniona osoba), dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszanie naszych usług i dopasowanie ich do potrzeb i wygody użytkowników (np. personalizowanie treści w usługach), jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług (np. jeśli interesujesz się motoryzacją i oglądasz artykuły w biznesistyl.pl lub na innych stronach internetowych, to możemy Ci wyświetlić reklamę dotyczącą artykułu w serwisie biznesistyl.pl/automoto. Takie przetwarzanie danych to realizacja naszych prawnie uzasadnionych interesów.
• 3. Za Twoją zgodą usługi marketingowe dostarczą Ci nasi Zaufani Partnerzy oraz my dla podmiotów trzecich. Aby móc pokazać interesujące Cię reklamy (np. produktu, którego możesz potrzebować) reklamodawcy i ich przedstawiciele chcieliby mieć możliwość przetwarzania Twoich danych związanych z odwiedzanymi przez Ciebie stronami internetowymi. Udzielenie takiej zgody jest dobrowolne, nie musisz jej udzielać, nie pozbawi Cię to dostępu do naszych usług. Masz również możliwość ograniczenia zakresu lub zmiany zgody w dowolnym momencie.

Twoje dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania, czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej strony ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy, przez czas jej wykonywania i ewentualnie okres przedawnienia roszczeń z niej (zwykle nie więcej niż 3 lata, a maksymalnie 10 lat), a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora, do czasu zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.

Przekazywanie danych

Administratorzy danych mogą powierzać Twoje dane podwykonawcom IT, księgowym, agencjom marketingowym etc. Zrobią to jedynie na podstawie umowy o powierzenie przetwarzania danych zobowiązującej taki podmiot do odpowiedniego zabezpieczenia danych i niekorzystania z nich do własnych celów.

Cookies

Na naszych stronach używamy znaczników internetowych takich jak pliki np. cookie lub local storage do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu personalizowania treści i reklam oraz analizowania ruchu na stronach, aplikacjach i w Internecie. W ten sposób technologię tę wykorzystują również podmioty z Grupy SAGIER oraz nasi Zaufani Partnerzy, którzy także chcą dopasowywać reklamy do Twoich preferencji. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz strony w Internecie. Szczegółową informację na temat plików cookie i ich funkcjonowania znajdziesz pod tym linkiem. Pod tym linkiem znajdziesz także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, aby ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.

Twoje uprawnienia

Przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych i ich przetwarzania przez nas, inne podmioty z Grupy SAGIER i Zaufanych Partnerów:
1. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych możesz ją w każdej chwili wycofać (cofnięcie zgody oczywiście nie uchyli zgodności z prawem przetwarzania już dokonanego na jej podstawie);
2. Masz również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pod tym adresem znajdziesz dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych i Twoich uprawnień.