Sylwetki

Rok Ignacego Tokarczuka - biskupa, który był zadrą w oku władców PRL-u

A A A

Redakcja

Dodano: 09-01-2018

IgnacyTokarczuk Fot. ipn.gov.pl

Komentarze (0)

Twitter

Mail

Podziel się

Wkrótce przypada 100-lecie urodzin arcybiskupa Ignacego Tokarczuka. Metropolita przemyski, który zmarł pod koniec 2012 roku, słynął za życia z odwagi w przeciwstawianiu się władzom PRL-u. Wbrew rządzącym budował kościoły i tworzył parafie, wspierał nie tylko duchowo, ale i finansowo, ruch solidarnościowy oraz niezależną prasę. Dlatego radni sejmiku podkarpackiego ogłosili 2018 rokiem arcybiskupa Ignacego Tokarczuka.

W sprawach zasadniczych był nieustępliwy. I chociaż władza starała się go zastraszyć, nie zrezygnował z działań na rzecz wzmacniania Kościoła w Polsce. W PRL-u uważano go za największego wroga w Kościele, obok Stefana Wyszyńskiego i Karola Wojtyły. Ignacy Tokarczuk, ordynariusz diecezji przemyskiej w latach 1966–1993, zapisał się w historii jako „biskup niezłomny”. Władzy nie udawało się znaleźć na niego nic kompromitującego – żył skromnie, bez reszty poświęcając się pracy duszpasterskiej. Dużo czytał. Próbowano oczerniać go artykułami o rzekomej współpracy z gestapo w czasach wojny, o sprzyjanie ukraińskim nacjonalistom. Tylko dlatego, że udało mu się ujść cało z wołyńskiej rzezi. Fałszywe oskarżenia nie udały się zdusić szacunku, jakim darzyli biskupa ludzie.

Arcybiskup Ignacy Tokarczuk był Kresowiakiem. Urodził się 1 lutego 1918 r. w Łubiankach Wyższych koło Zbaraża, w zamożnej chłopskiej rodzinie. W rodzinnej miejscowości uczęszczał do szkoły powszechnej. W roku 1931 został uczniem Państwowego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Zbarażu, a w 1937 r. zdał maturę, po której wstąpił do Seminarium Duchownego we Lwowie, jednocześnie studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Wybuch II wojny światowej zmusił go do wyjazdu ze Lwowa. Aby uniknąć poboru do Armii Czerwonej musiał się ukrywać. Najpierw w rodzinnych Łubiankach Wyższych, a następnie dzięki fałszywym dokumentom we Lwowie. Tam też otrzymał święcenia kapłańskie 21 czerwca 1942 r. z rąk ks. biskupa Eugeniusza Baziaka.

Jako ksiądz został delegowany do parafii Złotniki w dekanacie podhajeckim. 22 lutego 1944 r. cudem uniknął śmierci z rąk członków OUN-UPA. Zdołał się ukryć, a potem uciekł do Lwowa. Do listopada 1945 roku pracował jako wikariusz w parafii pw. św. Marii Magdaleny oraz w kościele filialnym we Lwowie - Kulparkowie. Po zakończeniu wojny i nowym podziale granic i zagarnięciu Lwowa przez ZSRR, wyjechał do Polski. Rok później był już studentem na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1951 r. uzyskał stopień naukowy doktora filozofii i rozpoczął pracę na Wydziale Filozofii KUL, prowadził także zajęcia w Seminarium Duchownym w Lublinie. Z pracy na KUL zrezygnował w 1952 r. – był to jego protest przeciwko wprowadzeniu na uczelnię komunistycznej organizacji młodzieżowej – Związku Młodzieży Polskiej.

Reklama

Nadal pracował jako wykładowca, ale już w Olsztynie, w tamtejszym Seminarium Duchownym. Na KUL wrócił dopiero po 10 latach, obejmując w 1962 r. Katedrę Teologii Pastoralnej na Wydziale Teologicznym KUL.

Na biskupa przemyskiego został powołany 6 lutego 1966 r. I pozostał nim aż do roku 1993. Za cel postawił sobie ułatwienie wiernym uczestnictwa w życiu wspólnotowym – udziału w nabożeństwach, spotkaniach. Z tego względu namawiał do budowania kościołów i tworzył nowe parafie. Zachęceni, ale i wspierani przez niego na wszelkie sposoby ludzie budowali świątynie bez zezwoleń i wbrew władzy. Zwykłe domu przerabiano na kościoły i rozbudowywano. Kto dostawał za to karę grzywny mógł liczyć na pomoc diecezji w jej zapłacie. Tym sposobem za czasów bp. Tokarczuka powstało na podległym mu terenie ponad 220 parafii i ponad 400 nowych kościołów, tyle samo domów parafialnych i katechetycznych.

Za te działania i kazania, w których nie brakowało ”wrogich akcentów” bp. Tokarczuk był na celowniku Służby Bezpieczeństwa. Także z tego powodu, że wspierał opozycjonistów skupionych w Komitecie Obrony Robotników, Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Konfederacji Polski Niepodległej, Komitecie Samoobrony Chłopskiej Ziemi Lubelskiej, Komitecie Samoobrony Chłopskiej Ziemi Grójeckiej. Z pomocy bp. Tokarczuka korzystał także Komitet Samoobrony Chłopskiej Ziemi Rzeszowskiej.

W latach 1967–1993 bp Tokarczuk był członkiem Rady Głównej Episkopatu Polski. 2 czerwca 1991 r. papież Jan Paweł II nadał bp. Ignacemu Tokarczukowi tytuł arcybiskupa ad personam, a w 1992 r. abp Tokarczuk został arcybiskupem metropolitą przemyskim. Rok później przeszedł na emeryturę. W III RP wielokrotnie uhonorowano go. Otrzymał Nagrodę im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego za bezkompromisową służbę prawdzie, był też wybrany Małopolaninem Roku. Został odznaczony medalem Polonia Mater Nostra Est. 3 maja 2006 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński w uznaniu znamienitych zasług dla Ojczyzny, za działalność na rzecz przemian demokratycznych i wolnej Polski odznaczył abp. Tokarczuka najwyższym odznaczeniem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej – Orderem Orła Białego. Tuż przed śmiercią, w listopadzie 2012 r. IPN uhonorował go nagrodą honorową Świadek Historii.

Arcybiskup Tokarczuk zmarł 29 grudnia 2012 roku.

W Instytucie Teologicznym im. bł. Wincentego Kadłubka w Sandomierzu znajduje się Centrum Badań nad Myślą i Dziełem abp. Tokarczuka. Zgromadzono w nim ofiarowane przez abp. Tokarczuka diecezji sandomierskiej - książki, wykazy prac naukowych, roczników i multimediów, obrazy, medale i odznaczenia, a także ponad 30 teczek ze zdjęciami oraz 91 tomów rękopisów. To w sumie 700 pozycji, które Centrum udostępnia piszącym prace naukowe.

Tagi: Ignacy Tokarczuk, Biskup, PRL, metropolita przemyski

Komentarze (0) Twitter Mail Podziel się

KOMENTARZE

POWIĄZANE ARTYKUŁY

Krzyże Wolności i Solidarności dla 15 podkarpackich opozycjonistów

15 podkarpackich...

Nowy rok z sentymentem do czasów PRL w Restauracji Podpromie

Chcemy wyjść naprzeciw osobom...

Abp Michalik - Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego

Abp Józef Michalik, metropolita przemyski...

Proces beatyfikacyjny Ulmów będzie prowadzony w Przemyślu

Proces beatyfikacyjny rodziny Ulmów z Markowej poprowadzi Archidiecezja Przemyska - Watykan przychylił się do prośby ks. abpa Adama Szala, metropolity przemyskiego, który prosił...

Lucjan Kuźniar już nie jest w zarządzie województwa podkarpackiego

Lucjan Kuźniar złożył w poniedziałek, 22 tycznia br. rezygnację z funkcji członka Zarządu Województwa Podkarpackiego. Zarząd informuje, że decyzja została...

zobacz więcej

Reklama