Alina Boska: Dlaczego polska flaga jest biało-czerwona?
Dr Paweł Korzeniowski: Biel i czerwień funkcjonowała od początków państwa polskiego. W heraldyce, barwach i symbolach. Zaczęło się zapewne już od Mieszka I i słynnego piastowskiego orła. Kiedy Mieszko przyjął chrzest i włączył się w europejska politykę, musiał też ustalić symbole, które będą identyfikować zarówno jego, jak i jego władztwo. Państwo, jak każda organizacja, np. firma czy klub piłkarski, potrzebuje elementu wyróżniającego, symbolu, który jest znakiem łączącym i integrującym społeczność. Orzeł od wieków był popularnym symbolem, posługuje się nim wiele mocarstw, i nie mogło zabraknąćgo również w Polsce. Pozostawała kwestia koloru. Ponieważ złoto zarezerwowane było dla cesarza, którego zwierzchnictwo Mieszko formalnie uznawał. Zdecydował się więc na kolejne w hierarchii heraldycznej srebro, odwzorowywane jako biel. Wybór tła wydawał się równie oczywisty – srebro dobrze kontrastuje z czerwienią, a ponadto czerwień, a dokładniej purpura, od antyku symbolizowała prestiż i dostojeństwo.
Tysiąc lat temu flag narodowych jako takich nie używano. W średniowieczu były chorągwie, będące znakami poszczególnych ziem i jednostek wojskowych, ale każda miała swoje barwy. Jeśli popatrzymy na Kazimierza Wielkiego, czy Władysława Jagiełłę pod Grunwaldem, to najważniejszą chorągwią na polu bitwy była Wielka Chorągiew Ziemi Krakowskiej (Królewska), która, oczywiście zawierała także oznaczenie przynależne królowi – srebrnego orła na czerwonym tle.Cały czas jednak mówimy o herbie. Flag zaczęto używać mniej więcej w XVI-XVII wieku. To już jest okres unii polsko-litewskiej. Nadal posługiwano się głównie herbami, a na wspomnianej fladze umieszczono czerwień-biel-czerwień. Co ciekawe, w XVIII wieku do bieli i czerwieni dołączano często granat lub błękit. To był też wiek, w którym nastąpił przełom w wojskowości. Powstały monarchie absolutne i stałe armie, a żołnierzy zaczęto jednakowo mundurować. Kraje katolickie wybierały zazwyczaj umundurowanie białe, protestanckie – właśnie granatowe lub czerwone. A w Polsce panowali Wettynowie, wywodzący się z protestanckiej Saksonii. Kolor granatowy funkcjonował wraz z białym i czerwonym w polskich barwach narodowych przez cały XVIII wiek. Pojawiał się jeszcze w kolorystyce legionów polskich we Włoszech. Ale już podczas powstania listopadowego ponownie funkcjonowała raczej już tylko biel i czerwień. Towarzyszyły one polskiej walce o niepodległość przez ostatnie dwa stulecia i dziś są czymś naturalnym w określaniu naszych symboli narodowych.
XVIII wiek to już czas narodowych flag?
Powoli zaczynały funkcjonować, ale chyba wciąż raczej jako sztandary poszczególnych dynastii. Wciąż funkcjonowały herby i one były w mojej ocenie ważniejsze. Jednak pewne kolory stawały się powoli narodowymi. W przypadku Francji, stworzenie obecnej flagi, przyniosła dopiero Rewolucja pod koniec XVIII w. Wtedy do barw Paryża, czerwonej i niebieskiej, dołączono biały kolor królewski. Inne flagi powstawał jeszcze później. Flaga niemiecka to dopiero połowa XIX wieku i okres Wiosny Ludów. Wcześniej funkcjonowały przede wszystkim herby rodów władców. U nas takim momentem dookreślania barw narodowych była Konstytucja 3 Maja, właśnie wtedy tę kwestię uregulowano.
Flagi nabrały znaczenia wraz z narodzinami demokracji?
W mojej ocenie tak. O ile godło od początku symbolizowało władcę i z czasem stało się elementem państwowym, o tyle barwy narodowe bardziej reprezentują naród. I jako takie utrwaliły się dopiero w XIX wieku. Stały się elementem integrującym naród. Wcześniej, w XVIII wieku pojęcie narodu nie istniało w takim znaczeniu, w jakim rozumiemy je dzisiaj. Szlachta uważała siebie za naród, a ludzi innych stanów już nie.Typowy szlachcic zaściankowy oświeceniowymi ideami się nie zachwycał. Narodu 200 lat temu nie budowały niepodległościowe zrywy, o jakich pisali romantycy, ale pozytywistyczna praca u podstaw– gazety, towarzystwa pomocowe, spółdzielnie itd. W Galicji poczucie tożsamości narodowej u chłopów jeszcze w czasach międzywojennych pozostawiała dużo do życzenia. Tożsamość można budować, kiedy już mamy pewien poziom cywilizacyjny i kulturowy, potrafimy czytać, odróżnić siebie od innych, ale jednocześnie nie uważamy za obcych każdego, kto mieszka poza jakąś małą społecznością. Na początku XX wieku, podczas spisu przeprowadzonego przez monarchię austro-węgierską, bardzo wielu galicyjskich chłopów w rubryce„narodowość” wpisywało – tutejszy albo cesarski. Z tego też względu, obok wspomnianej edukacji ważna była rola barw narodowych, z którymi mogliby zacząć się identyfikować.
Układ – pas biały na górze i czerwony na dole – uchwalony został dopiero w 1919?
W tych latach starano się też dokładnie określić odcień czerwieni. Miał to być karmazyn. Dzisiaj ta dyskusja powraca i mówi się o konieczności uaktualnienia tych kolorów.Jeszcze w XVIII i XIX wieku barwniki przygotowywano z ten sam tradycyjny sposób, z określonych składników i odtworzenie tej samej czerwieni na płótnie nie było problemem. Dziś, w świecie rozwiniętych technologii, mamy tysiące możliwości. Stąd bierze się potrzeba doprecyzowania ustawy o barwach narodowych. Bo ta obowiązująca obecnie jest nieprecyzyjna.
Zanim w 2004 roku Sejm uchwalił 2 maja Dniem Flagi Rzeczypospolitej Polskiej, zastanawiano się, czy nie powinien to być Dzień Orła Białego. Dobrze, że wybrano flagę?
Wydaje mi się, że tak. Wiek XX dla Polaków był bardzo tragiczny. Dlatego biało-czerwona flaga, mimo krótkiego funkcjonowania jako oficjalny symbol narodowy, wpisała się w tradycję patriotyczną– od walki o granicę z bolszewikami, przez powstanie warszawskie, po protesty Solidarności w czasach komunizmu. Ludzie nie szli z orłem na piersiach, ale z biało-czerwonymi opaskami, wstążeczkami i flagami. Kiedy polska drużyna grała na Euro też mieliśmy na samochodach flagi, a nie orła. Flaga ma większe znaczenie, w mojej ocenie, w budowaniu narodowej wspólnoty. A w dzisiejszych czasach, kiedy mamy te wszystkie podziały, warto skupiać się na przypominaniu, że ona nas łączy.
2 maja jest okazją, by ją przed domem powiesić.
Mam wrażenie, że wciąż wiele osób nie chce tego robić. Nie ma w Polsce takiego eksponowania flagi, jak w wielu innych krajach. Maszt na flagę stoi w wielu amerykańskich ogródkach. W Turcji, gdzie z racji pracy naukowej, często bywam, flaga narodowa stoi na biurku w każdym profesorskim gabinecie, na ulicach, latarniach.U nas osobie z orzełkiem czy flagą w klapie od razu przypina się łatkę narodowca. Nie wiem, dlaczego. Może taki mamy charakter. Może nie potrafimy przylepiać w każde miejsce flagi, która kojarzy się z największymi bohaterami, tysiącami zabitych w powstaniu warszawskim i II wojnie światowej. Amerykańską flagę znajdziemy nawet na bieliźnie, i nikogo tam to nie bulwersuje, u nas wywołuje to dość ostry protest. Biało-czerwonej tak eksponowanej raczej sobie nie wyobrażamy. Tak bardzo ją szanujemy.
Zanim klikniesz „Zgadzam się” lub zamkniesz to okno, prosimy o przeczytanie tej informacji. Prosimy w niej o Twoją dobrowolną zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz przekazujemy informacje o tzw. cookies i o przetwarzaniu przez nas Twoich danych osobowych. Klikając „Zgadzam się” lub zamykając okno, zgadzasz się na poniższe. Możesz też odmówić zgody lub ograniczyć jej zakres.
Zgoda
Jeśli chcesz zgodzić się na przetwarzanie przez Zaufanych Partnerów Grupy SAGIER Twoich danych osobowych, które udostępniasz w historii przeglądania stron i aplikacji internetowych, w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i w aplikacjach w celu ustalenia Twoich potencjalnych zainteresowań dla dostosowania reklamy i oferty) w tym na umieszczanie znaczników internetowych (cookies itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie takich znaczników, kliknij przycisk „Przejdź do serwisu” lub zamknij to okno.
Jeśli nie chcesz wyrazić zgody, kliknij „Nie teraz”.
Wyrażenie zgody jest dobrowolne. Możesz edytować zakres zgody, w tym wycofać ją całkowicie, przechodząc na naszą stronę polityki prywatności.
Powyższa zgoda dotyczy przetwarzania Twoich danych osobowych w celach marketingowych Zaufanych Partnerów. Zaufani Partnerzy to firmy z obszaru e-commerce i reklamodawcy oraz działające w ich imieniu domy mediowe i podobne organizacje, z którymi Grupa SAGIER współpracuje.
Podmioty z Grupy SAGIER w ramach udostępnianych przez siebie usług internetowych przetwarzają Twoje dane we własnych celach marketingowych w oparciu o prawnie uzasadniony, wspólny interes podmiotów Grupy SAGIER. Przetwarzanie takie nie wymaga dodatkowej zgody z Twojej strony, ale możesz mu się w każdej chwili sprzeciwić. O ile nie zdecydujesz inaczej, dokonując stosownych zmian ustawień w Twojej przeglądarce, podmioty z Grupy SAGIER będą również instalować na Twoich urządzeniach pliki cookies i podobne oraz odczytywać informacje z takich plików. Bliższe informacje o cookies znajdziesz w akapicie „Cookies” pod koniec tej informacji.
Administrator danych osobowych
Administratorami Twoich danych są podmioty z Grupy SAGIER czyli podmioty z grupy kapitałowej SAGIER, w której skład wchodzą Sagier Sp. z o.o. ul. Mieszka I 48/50, 35-303 Rzeszów oraz Podmioty Zależne. Ponadto, w świetle obowiązującego prawa, administratorami Twoich danych w ramach poszczególnych Usług mogą być również Zaufani Partnerzy, w tym klienci.
PODMIOTY ZALEŻNE:
http://www.biznesistyl.pl/ http://poradnikbudowlany.eu/ http://modnieizdrowo.pl/ http://www.sagier.pl/ Jeżeli wyrazisz zgodę, o którą wyżej prosimy, administratorami Twoich danych osobowych będą także nasi Zaufani Partnerzy. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie na stronie naszej polityki prywatności i tam też zmodyfikować lub cofnąć swoje zgody.
Podstawa i cel przetwarzania
Twoje dane przetwarzamy w następujących celach:
• 1. Jeśli zawieramy z Tobą umowę o realizację danej usługi (np. usługi zapewniającej Ci możliwość zapoznania się z jednym z naszych serwisów w oparciu o treść regulaminu tego serwisu), to możemy przetwarzać Twoje dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.
• 2. Zapewnianie bezpieczeństwa usługi (np. sprawdzenie, czy do Twojego konta nie loguje się nieuprawniona osoba), dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszanie naszych usług i dopasowanie ich do potrzeb i wygody użytkowników (np. personalizowanie treści w usługach), jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług (np. jeśli interesujesz się motoryzacją i oglądasz artykuły w biznesistyl.pl lub na innych stronach internetowych, to możemy Ci wyświetlić reklamę dotyczącą artykułu w serwisie biznesistyl.pl/automoto. Takie przetwarzanie danych to realizacja naszych prawnie uzasadnionych interesów.
• 3. Za Twoją zgodą usługi marketingowe dostarczą Ci nasi Zaufani Partnerzy oraz my dla podmiotów trzecich. Aby móc pokazać interesujące Cię reklamy (np. produktu, którego możesz potrzebować) reklamodawcy i ich przedstawiciele chcieliby mieć możliwość przetwarzania Twoich danych związanych z odwiedzanymi przez Ciebie stronami internetowymi. Udzielenie takiej zgody jest dobrowolne, nie musisz jej udzielać, nie pozbawi Cię to dostępu do naszych usług. Masz również możliwość ograniczenia zakresu lub zmiany zgody w dowolnym momencie.
Twoje dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania, czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej strony ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy, przez czas jej wykonywania i ewentualnie okres przedawnienia roszczeń z niej (zwykle nie więcej niż 3 lata, a maksymalnie 10 lat), a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora, do czasu zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.
Przekazywanie danych
Administratorzy danych mogą powierzać Twoje dane podwykonawcom IT, księgowym, agencjom marketingowym etc. Zrobią to jedynie na podstawie umowy o powierzenie przetwarzania danych zobowiązującej taki podmiot do odpowiedniego zabezpieczenia danych i niekorzystania z nich do własnych celów.
Cookies
Na naszych stronach używamy znaczników internetowych takich jak pliki np. cookie lub local storage do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu personalizowania treści i reklam oraz analizowania ruchu na stronach, aplikacjach i w Internecie. W ten sposób technologię tę wykorzystują również podmioty z Grupy SAGIER oraz nasi Zaufani Partnerzy, którzy także chcą dopasowywać reklamy do Twoich preferencji. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz strony w Internecie. Szczegółową informację na temat plików cookie i ich funkcjonowania znajdziesz pod tym linkiem. Pod tym linkiem znajdziesz także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, aby ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.
Twoje uprawnienia
Przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych i ich przetwarzania przez nas, inne podmioty z Grupy SAGIER i Zaufanych Partnerów:
1. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych możesz ją w każdej chwili wycofać (cofnięcie zgody oczywiście nie uchyli zgodności z prawem przetwarzania już dokonanego na jej podstawie);
2. Masz również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pod tym adresem znajdziesz dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych i Twoich uprawnień.