Jaromir Kwiatkowski: Tadeusz Mazowiecki podczas niedawnej wizyty w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie stwierdził, że w 1989 r. zabrakło mu „świętowania” narodzin nowej Polski. Dlaczego tak się stało?
Dominik Szczepański: W pamiętnym roku 1989 wszystko działo się w trybie niesłychanie przyspieszonym. Najpierw były wybory do Sejmu i Senatu, potem euforia związana ze zwycięstwem „Solidarności”. Lecz być może rzeczywiście nie było świętowania tego, że Polska odzyskała niepodległość. Dziś, po dwudziestu kilku latach, nadal nie świętujemy 4 czerwca jako dnia upamiętniającego odzyskanie demokracji. Wydaje się, że mamy z tym świętem problem także w chwili obecnej.
Aczkolwiek od kilku lat mamy do czynienia z próbą wykreowania 4 czerwca na symboliczny dzień narodzin III RP i bardziej oficjalnego świętowania tego dnia.
To prawda. Przykładem takiego świętowania są obchody, w których uczestniczyłem rok temu w Warszawie. Były to obchody zorganizowane przede wszystkim przez Partię Demokratyczną demokraci.pl, a więc sukcesorkę Unii Wolności i wcześniejszych ugrupowań: Unii Demokratycznej i Ruchu Obywatelskiego - Akcji Demokratycznej. Na tym spotkaniu, oprócz Tadeusza Mazowieckiego, pojawili się główni przedstawiciele sceny politycznej, którzy dawniej działali w UW i UD, w tym także obecny prezydent Bronisław Komorowski. W czasie tego spotkania prezydent Komorowski wręczył Tadeuszowi Mazowieckiemu Medal Wdzięczności za to, że on – jako pierwszy niekomunistyczny premier w Europie Środkowo-Wschodniej – przełamał monopol komunistycznej władzy. Mam nadzieję, że dzień 4 czerwca będzie, w sposób radosny, obchodzony jako święto demokracji, ale także jako powód do dumy wszystkich Polaków. Okres władzy komunistycznej spowodował w nas duże spustoszenie, a obecnie wielu młodym ludziom data 4 czerwca z niczym się nie kojarzy. Mam jednak nadzieję, że ten dzień stanie się świętem wszystkich Polaków i że nie zmonopolizuje go żadna partia.
Pamiętamy, jak znana aktorka Joanna Szczepkowska powiedziała po wyborach czerwcowych to słynne zdanie, że „4 czerwca skończył się w Polsce komunizm”. Zdanie to, choć mocno później obśmiewane, było podniosłe, lecz przy tym miało pewien sens. Nigdy bowiem w sposób tak ostentacyjny Polacy nie odrzucili komunizmu, jak w wyborach 4 czerwca.
To prawda, ale pozwolę sobie przypomnieć, że takimi „kamieniami milowymi”, które doprowadziły do wydarzeń roku 1989, były Czerwiec’56, Marzec’68, Grudzień’70, później powstanie „Solidarności” i stan wojenny, strajki w 1988 r. i okrągły stół. To jest ciąg wydarzeń, które miały wpływ na to, że w Polsce skończył się komunizm czy też ustrój demokracji ludowej, bo w literaturze przedmiotu ten okres jest różnie nazywany.
Nazewnictwo jest sprawą wtórną. Istotą rzeczy jest to, że Polacy gremialnie powiedzieli PRL-owskiej władzy: „nie chcemy was”. Problem w tym, że skala zwycięstwa kandydatów „Solidarności” oszołomiła ją samą i sparaliżowała PZPR-owską władzę. Doszło do sytuacji, która z punktu widzenia zasad demokracji budzi najwyższy sprzeciw, a mianowicie zmiany ordynacji wyborczej pomiędzy I a II turą czerwcowych wyborów. Dokonano tego po to, by uratować komunistów z listy krajowej, „wyciętych w pień” przez wyborców, a tym samym – uratować umowy okrągłego stołu. Bronisław Geremek tłumaczył to złamanie zasad demokracji powiedzeniem: „pacta sunt servanda”, czyli że trzeba dochowywać umów.
Rzeczywiście, strona solidarnościowa była zaskoczona odniesionym sukcesem. Jeżeli przejrzymy literaturę tamtego okresu, to napotkamy na pogląd, że nawet koń by wygrał, gdyby tylko sfotografował się z Lechem Wałęsą. Ta nagła zmiana ordynacji wyborczej była próbą wybrnięcia z tamtej sytuacji. Przypomnijmy, że strona PZPR-owska liczyła na to, że „Solidarność” zdobędzie ileś tam mandatów, natomiast cała władza pozostanie w rękach PZPR. Tak się nie stało: kandydaci „Solidarności” zdobyli komplet miejsc dla bezpartyjnych w Sejmie (35 proc.) i 99 ze 100 miejsc w Senacie.
Dlaczego strona solidarnościowa była tak oszołomiona odniesionym sukcesem?
Ci ludzie nie byli przygotowani do rządzenia. Oni byli ekspertami w zakładach pracy, na tych kwestiach bardzo dobrze się znali, natomiast tu nagle spadła na nich odpowiedzialność za rządzenie krajem.
To jest pewnie powód, dla którego „spacyfikowano” ludzki zapał, związany ze zwycięstwem wyborczym. I dlatego trudno się dziwić, że data 4 czerwca nie budzi naszych żywszych uczuć.
To prawda. Wydaje mi się jednak, że teraz przyszedł czas, by ta data zaczęła być gloryfikowana. By zaczęto przypominać, że wydarzenia związane z 4 czerwca 1989 r. dały Polakom wolność, nadzieję na nową, lepszą przyszłość, otwarcie na Zachód i częściowe zdystansowanie się od Wschodu. Myślę, że potrzeba jeszcze czasu, byśmy doszli do tego, iż 4 czerwca jest świętem demokracji. Ale to wszystko zależy od nas samych.
Rozmawiając o 4 czerwca chciałbym powiedzieć, że zgadzam się z tym, co napisał w tygodniku „Do Rzeczy” Bronisław Wildstein. A mianowicie, że dziś postrzegamy 4 czerwca w kontekście tego, co nastąpiło później: że pozostałości komunizmu przetrwały w III RP i zatruły nowe państwo. To jednak – zdaniem Wildsteina - nie zaprzecza faktowi, że znaczenie tego dnia polegało i polega na akcie woli narodu, który zanegował komunizm.
Doświadczenia, które wyniosły z PRL elity solidarnościowe, w niektórych przypadkach poprzedzone także doświadczeniem wyniesionym z PZPR (Bronisław Geremek, którego pan wymienił, także był członkiem PZPR, a później, na skutek pewnych wydarzeń, wystąpił z tej partii i stał się doradcą „Solidarności”), spowodowały, że nasz system demokracji został „wzbogacony” bagażem wyniesionym z poprzedniego ustroju. Niemniej jednak 4 czerwca jako święto demokracji jest faktem niezaprzeczalnym.
Lecz w tej sytuacji być może lepiej byłoby uznać datę narodzin „Solidarności” 31 sierpnia 1980 r. za ważniejszą i ją huczniej świętować.
Pewnie tak. Choć dla mnie obie te daty to kroki milowe. Nie byłoby 4 czerwca 1989 r., gdyby nie było 31 sierpnia 1980 r. To są elementy składowe jednej całości.
Zanim klikniesz „Zgadzam się” lub zamkniesz to okno, prosimy o przeczytanie tej informacji. Prosimy w niej o Twoją dobrowolną zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz przekazujemy informacje o tzw. cookies i o przetwarzaniu przez nas Twoich danych osobowych. Klikając „Zgadzam się” lub zamykając okno, zgadzasz się na poniższe. Możesz też odmówić zgody lub ograniczyć jej zakres.
Zgoda
Jeśli chcesz zgodzić się na przetwarzanie przez Zaufanych Partnerów Grupy SAGIER Twoich danych osobowych, które udostępniasz w historii przeglądania stron i aplikacji internetowych, w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i w aplikacjach w celu ustalenia Twoich potencjalnych zainteresowań dla dostosowania reklamy i oferty) w tym na umieszczanie znaczników internetowych (cookies itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie takich znaczników, kliknij przycisk „Przejdź do serwisu” lub zamknij to okno.
Jeśli nie chcesz wyrazić zgody, kliknij „Nie teraz”.
Wyrażenie zgody jest dobrowolne. Możesz edytować zakres zgody, w tym wycofać ją całkowicie, przechodząc na naszą stronę polityki prywatności.
Powyższa zgoda dotyczy przetwarzania Twoich danych osobowych w celach marketingowych Zaufanych Partnerów. Zaufani Partnerzy to firmy z obszaru e-commerce i reklamodawcy oraz działające w ich imieniu domy mediowe i podobne organizacje, z którymi Grupa SAGIER współpracuje.
Podmioty z Grupy SAGIER w ramach udostępnianych przez siebie usług internetowych przetwarzają Twoje dane we własnych celach marketingowych w oparciu o prawnie uzasadniony, wspólny interes podmiotów Grupy SAGIER. Przetwarzanie takie nie wymaga dodatkowej zgody z Twojej strony, ale możesz mu się w każdej chwili sprzeciwić. O ile nie zdecydujesz inaczej, dokonując stosownych zmian ustawień w Twojej przeglądarce, podmioty z Grupy SAGIER będą również instalować na Twoich urządzeniach pliki cookies i podobne oraz odczytywać informacje z takich plików. Bliższe informacje o cookies znajdziesz w akapicie „Cookies” pod koniec tej informacji.
Administrator danych osobowych
Administratorami Twoich danych są podmioty z Grupy SAGIER czyli podmioty z grupy kapitałowej SAGIER, w której skład wchodzą Sagier Sp. z o.o. ul. Mieszka I 48/50, 35-303 Rzeszów oraz Podmioty Zależne. Ponadto, w świetle obowiązującego prawa, administratorami Twoich danych w ramach poszczególnych Usług mogą być również Zaufani Partnerzy, w tym klienci.
PODMIOTY ZALEŻNE:
http://www.biznesistyl.pl/ http://poradnikbudowlany.eu/ http://modnieizdrowo.pl/ http://www.sagier.pl/ Jeżeli wyrazisz zgodę, o którą wyżej prosimy, administratorami Twoich danych osobowych będą także nasi Zaufani Partnerzy. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie na stronie naszej polityki prywatności i tam też zmodyfikować lub cofnąć swoje zgody.
Podstawa i cel przetwarzania
Twoje dane przetwarzamy w następujących celach:
• 1. Jeśli zawieramy z Tobą umowę o realizację danej usługi (np. usługi zapewniającej Ci możliwość zapoznania się z jednym z naszych serwisów w oparciu o treść regulaminu tego serwisu), to możemy przetwarzać Twoje dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.
• 2. Zapewnianie bezpieczeństwa usługi (np. sprawdzenie, czy do Twojego konta nie loguje się nieuprawniona osoba), dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszanie naszych usług i dopasowanie ich do potrzeb i wygody użytkowników (np. personalizowanie treści w usługach), jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług (np. jeśli interesujesz się motoryzacją i oglądasz artykuły w biznesistyl.pl lub na innych stronach internetowych, to możemy Ci wyświetlić reklamę dotyczącą artykułu w serwisie biznesistyl.pl/automoto. Takie przetwarzanie danych to realizacja naszych prawnie uzasadnionych interesów.
• 3. Za Twoją zgodą usługi marketingowe dostarczą Ci nasi Zaufani Partnerzy oraz my dla podmiotów trzecich. Aby móc pokazać interesujące Cię reklamy (np. produktu, którego możesz potrzebować) reklamodawcy i ich przedstawiciele chcieliby mieć możliwość przetwarzania Twoich danych związanych z odwiedzanymi przez Ciebie stronami internetowymi. Udzielenie takiej zgody jest dobrowolne, nie musisz jej udzielać, nie pozbawi Cię to dostępu do naszych usług. Masz również możliwość ograniczenia zakresu lub zmiany zgody w dowolnym momencie.
Twoje dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania, czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej strony ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy, przez czas jej wykonywania i ewentualnie okres przedawnienia roszczeń z niej (zwykle nie więcej niż 3 lata, a maksymalnie 10 lat), a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora, do czasu zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.
Przekazywanie danych
Administratorzy danych mogą powierzać Twoje dane podwykonawcom IT, księgowym, agencjom marketingowym etc. Zrobią to jedynie na podstawie umowy o powierzenie przetwarzania danych zobowiązującej taki podmiot do odpowiedniego zabezpieczenia danych i niekorzystania z nich do własnych celów.
Cookies
Na naszych stronach używamy znaczników internetowych takich jak pliki np. cookie lub local storage do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu personalizowania treści i reklam oraz analizowania ruchu na stronach, aplikacjach i w Internecie. W ten sposób technologię tę wykorzystują również podmioty z Grupy SAGIER oraz nasi Zaufani Partnerzy, którzy także chcą dopasowywać reklamy do Twoich preferencji. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz strony w Internecie. Szczegółową informację na temat plików cookie i ich funkcjonowania znajdziesz pod tym linkiem. Pod tym linkiem znajdziesz także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, aby ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.
Twoje uprawnienia
Przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych i ich przetwarzania przez nas, inne podmioty z Grupy SAGIER i Zaufanych Partnerów:
1. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych możesz ją w każdej chwili wycofać (cofnięcie zgody oczywiście nie uchyli zgodności z prawem przetwarzania już dokonanego na jej podstawie);
2. Masz również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pod tym adresem znajdziesz dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych i Twoich uprawnień.