Ponad 20 krajów dołączyło dotąd do prac nad powołaniem specjalnego trybunału ds. zbrodni agresji wobec Ukrainy i pociągnięcia do odpowiedzialności władz politycznych i wojskowych Rosji – powiedział w sobotę prokurator generalny Ukrainy Andrij Kostin.
"Zdajemy sobie sprawę, że proces stworzenia tego trybunału nie może być łatwy i szybki. Wykonano jednak pewną pracę i mamy wsparcie: ponad 20 państw włączyło się do prac nad dyskusją ws. stworzenia mechanizmu prawnego tego trybunału" – powiedział Kostin w wywiadzie dla portalu RBK Ukraina.
Jak wyjaśnił, omawiane są trzy warianty powołania trybunału, a pierwsze dwa proponuje sama Ukraina. Za najbardziej optymalne Kijów uważa "stworzenie specjalnego trybunału ds. zbrodni agresji na podstawie wielostronnej umowy międzynarodowej" – powiedział Kostin. Przykładem takiej formy jest – jak dodał – trybunał w Norymberdze, powołany po II wojnie światowej. Kostin podkreślił, że ten pierwszy wariant jest "całkowicie zadowalający" dla Ukrainy.
Drugi wariant przewiduje, że trybunał powstałby na podstawie porozumienia Ukrainy z ONZ, a odpowiednią rezolucję w tej sprawie przyjęłoby Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych.
Niektórzy partnerzy Ukrainy proponują tzw. model hybrydowy, czyli powołanie trybunału na podstawie prawa ukraińskiego z pewnymi elementami prawa międzynarodowego – kontynuował Kostin. Jak tłumaczył niedawno przedstawiciel kancelarii prezydenta Ukrainy Andrij Smyrnow, sąd ten byłby częścią ukraińskiego wymiaru sprawiedliwości, ale w jego działaniach uczestniczyliby np. sędziowie i prokuratorzy międzynarodowi.
Jednak, zdaniem Kostina, wariant ten jest problematyczny, bo prawo ukraińskie przyznaje immunitet osobisty najwyższym władzom: prezydentowi, premierowi i szefowi MSZ. "Ukraińcy nie poprą modelu, który pozwoli władzom Federacji Rosyjskiej, w tym prezydentowi, uniknąć odpowiedzialności. Tak więc, kontynuujemy dialog z naszymi partnerami w tym celu, by wybrać ten model, który zagwarantuje na szczeblu międzynarodowym pociągnięcie do odpowiedzialności i ukaranie właśnie najwyższych władz kraju-agresora" – powiedział prokurator generalny.
Zdaniem Kostina powołanie trybunału, który ukarałby najwyższe władze wojskowe i polityczne Rosji za zbrodnię agresji to kwestia kluczowa w systemie pociągnięcia Moskwy do odpowiedzialności za zbrodnie wobec Ukrainy.
Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zaapelował w piątek o przyjęcie przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych projektu ukraińskiej rezolucji "przyczyniającej się do utworzenia Specjalnego Trybunału ds. Zbrodni Agresji przeciw Ukrainie". Przekonywał, że taki trybunał byłby "ogniwem, które rozwiąże problem niemożności ścigania zbrodni agresji przez Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK)" w Hadze.
MTK może rozpatrywać trzy kategorie zbrodni: ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne. Nie może natomiast – jak wskazywali przedstawiciele Kijowa – rozpatrywać zbrodni agresji, której Rosja dopuściła się wobec Ukrainy.
Według szacunków biura prokuratora generalnego Ukrainy w ciągu roku inwazji rosyjskiej na Ukrainę zarejestrowanych zostało ponad 71 tys. zbrodni agresji i zbrodni wojennych.
